13 stappen: Hoe maak ik een (digitale) fantasy landkaart?
Hoe gaaf is het om zelf een kaart te maken van je (fantasy) wereld? Voor mij persoonlijk was het leuk, maar ook lastig. Aan de ene kant wilde ik dolgraag op papier hebben hoe mijn fantasy wereld eruit ziet, zodat het tastbaar wordt. Aan de andere kant bleef ik me afvragen: hoe pak je dat aan? Daarom deel ik graag wat ik tijdens dit proces allemaal geleerd heb. (De afbeelding in de header is trouwens de landkaart die ik een tijd geleden met de hand getekend heb, dus geen voorbeeld van de digitale landkaart die ik nog even geheim houd ;))
Belangrijk om te weten: ‘Hoe maak ik een digitale fantasy landkaart?’ kun je op twee manieren opvatten. 1. Welke manieren kan ik gebruiken om een landkaart te maken? En 2. Hoe bedenk ik het ontwerp van een fantasy landkaart? Beide behandel ik in deze blog. In dit geval ga ik eerst in op ‘welke manieren’, zodat je tijdens het uitdenken al meteen aan de slag kunt.
Om één of andere reden ging ik er vanuit dat ik het moest tekenen met potlood en papier. Dat was hoe ik het gewend was met het maken van illustraties voor De Legendes van Pendar bijvoorbeeld. Toen dacht ik: ik ben voor Instagram steeds meer digitaal aan het tekenen. Zelf ben ik daar nog niet zo vaardig in, dus ging ik op zoek naar een derde optie.
Gelukkig kreeg ik geweldig advies van een vriend: maak gebruik van map creator! Die zijn blijkbaar heel handig om Dungeons & Dragons speelvelden te maken, dus waarom zou je daar ook geen eigen (fantasy) wereld in kunnen creëren? Ik gebruikte het programma Inkarnate om een landkaart te maken voor een manuscript waar ik momenteel aan werk (werktitel Vogelvrij). Inkarnate is erg gebruiksvriendelijk: Ik had niet eens een tutorial nodig om aan de slag te gaan en met alle gratis elementen kom je al heel ver. Op deze website vind je een overzicht van online map creators vinden, zodat je zelf kunt kijken wat er bij jouw werkwijze past.
Als je juist wil weten hoe je een landkaart vult, heb ik hier wat tips voor je. Dit is een samenvatting van informatie die ik online gevonden heb. Voel je vrij om meer tips te delen! Bedenk eerst op welke schaal je iets wil gaan maken, voordat je aan de slag gaat met je landkaart. Komt er een hele wereld voor in je verhaal of speelt het zich vooral af in een bepaald land, gebied of zelfs stad/dorp? Voor deze verschillende schalen heb ik verschillende opsommingen gemaakt (waarbij een aantal tips hetzelfde zijn).
Disclaimer: als jouw fantasy wereld bestaat uit water of zwevende stukken rots bijvoorbeeld, zijn niet alle tips relevant. Ik ben in dit geval uitgegaan van een fantasy wereld die bijna gelijk is aan onze wereld.
De eerste vraag die je jezelf moet stellen, is: met welke grote vorm land begin je? Je zou bijvoorbeeld dobbelstenen of jellybeans kunnen rollen op een stuk papier en daar een lijn omheen trekken, zodat je een random vorm hebt. Of je kiest een vorm die je leuk vindt, zoals de vlindervorm die ik voor De Legendes van Pendar gebruikt heb.
Je kunt je wereld ook wat meer baseren op de werkelijkheid door een bestaande landkaart aan te passen of volledig blanco beginnen. Tips om vanaf scratch te beginnen met een realistische landkaart, heb ik hier (kort door de bocht) opgesomd. Je kunt er natuurlijk altijd voor kiezen om bepaalde tips niet toe te passen, als je bijvoorbeeld helemaal geen woestijnen of moerassen wilt. Als je snel aan de slag wil, zou je ook bij stap 7 kunnen beginnen nadat je de vorm van je land bepaald hebt.
1. Teken één groot land dat je later kunt verdelen in kleinere landen. Zorg dat het land ongeveer een derde van de hele kaart in beslag neemt.
2. Verdeel de hele kaart (dus niet alleen het land) in tektonische platen en bepaal waar die planten heen bewegen.
3. Op basis van die bewegingen kun je het land gaan opsplitsen en uit elkaar laten drijven om losse continenten te maken.
4. Gebruik een kleur om aan te geven waar tektonische platen elkaar raken. Daar komen bergen en heuvels (op land) of vulkanische eilanden (in zee). Hou er ook rekening mee dat bergen doorlopen vanuit de kust en daarmee eilandjes maken in zee. Hou er rekening mee dat bergruggen geen bochten maken.
5. Zorg dat de lijnen van je continenten wat minder strak zijn, omdat ze wat onregelmatiger zijn geworden door erosie.
6. Je kunt zelfs bepalen hoe warm of koud het in bepaalde delen van je wereld is (koud en droog bij de polen en warm en vochtiger in het midden van je wereld). Hiermee kun je later bijvoorbeeld fjorden toevoegen en bepalen waar woestijnen ontstaan.
7. Rivieren gaan van hoog (een berg) naar het laagste punt (een zee of oceaan) volgens de makkelijkste route, dus ze lopen niet naar twee oceanen uit en stromen altijd bergafwaarts. Richting de zee of oceaan worden ze steeds wijder. Rivieren vertakken daarnaast niet zomaar, maar komen wel graag weer samen. Supertip: je landkaart is een bovenaanzicht, dus rivieren stromen alle kanten op, niet alleen van de bovenkant van je kaart naar de onderkant.
8. Naast bergen kunnen ook meren vormen.
9. Moerassen vormen meestal naast meren, rivieren en tropische kusten.
10. Naast gebieden met veel water vormen bossen en andere landschappen met veel natuur. Sparren en vergelijkbare bomen groeien meestal in koude gebieden, terwijl loofbomen groeien waar het warmer is.
11. Waar het erg warm en droog is, kun je een (vlakke of bergachtige) woestijn plaatsen.
De bewoonbare wereld
Voordat we ingaan op dingen die door zelfbewuste wezens gemaakt worden, denk na over hoe de wezens op jouw wereld zich voortbewegen. Kunnen ze vliegen of hoog springen? Hebben ze dus bruggen nodig? Moeten ze in de schaduw leven en maken ze veel grotten? Hebben ze tunnels nodig? Hou hierbij ook rekening met hoe ver jouw wezens zijn qua technologie. Eventueel een interessant iets om over na te denken: kunnen alle soorten op jouw wereld met elkaar communiceren of niet? Zijn er misverstanden en vetes? Dit bepaalt ook wie waar ten opzichte van een ander woont.
Dan is het nu tijd om steden en dorpen te plaatsen op je landkaart
12. Steden en dorpen worden meestal dicht bij drinkwater en handelslocaties gebouwd, zoals naast rivieren en aan zee. Sowieso begint nooit iemand een dorp in niemandsland! Hou ook rekening met hoe jouw wezens zich transporteren in hoe ver je steden en dorpen uit elkaar laat ontstaan. Is het logisch dat er veel ruimte tussen zit (vanwege een vete) of juist niet zodat er makkelijk handel gedreven kan worden?
13. Wanneer je de grenzen van je landen gaat plaatsen, hou dan als eerste rekening met natuurlijke grenzen die moeilijk zijn om te overkomen, zoals hoge bergen, ravijnen, woestijnen en oceanen. Daarna kun je kijken of er nog andere aspecten aan je wereld zijn die je begeleidt in het plaatsen van grenzen zoals de politiek of religie van je wereld.
Ik wil een kaart maken van één land
Dit is eigenlijk een meer gestroomlijnde en kortere versie van de opsommingen hierboven:
1. Wil je een kust op je kaart hebben? Bepaal dan op dezelfde manier als hierboven de vorm van het land of gedeelte van het land dat zichtbaar is. Rol dobbelstenen of jellybeans, pas iets bestaands aan of kies een vorm die je leuk vindt. Zorg dat de kustlijn niet al te strak is.
2. Plaats minstens één grote bergrug ver weg bij de zee vandaan als je hoogteverschil in je wereld wilt hebben.
3. Waar ligt je land ten opzichte van de rest van je wereld? Bij de polen is het namelijk koud en droog en midden op de planeet is het meestal warmer en vochtiger. Dit bepaalt of je bijvoorbeeld fjorden, woestijnen of veel bossen op je kaart kunt zetten. Sparren en vergelijkbare bomen groeien meestal in koude gebieden, terwijl loofbomen groeien waar het warmer is.
4. Rivieren beginnen klein in de bergen en stromen kronkelend richting de zee, waar ze steeds wijder worden. Ze vertakken niet zomaar, maar komen wel graag weer samen.
5. Er vormen ook meren naast bergen.
6. Moerassen vormen meestal naast meren, rivieren en tropische kusten.
7. Steden en dorpen worden meestal dicht bij drinkwater en handelslocaties gebouwd, zoals naast rivieren en aan zee.
8. Wanneer je de grenzen van je landen gaat plaatsen, hou dan als eerste rekening met natuurlijke grenzen die moeilijk zijn om te overkomen, zoals hoge bergen, ravijnen, woestijnen en oceanen. Daarna kun je kijken of er nog andere aspecten aan je wereld zijn die je begeleidt in het plaatsen van grenzen zoals de politiek of religie van je wereld.
Ik wil een kaart maken van één stad of dorp
Wil je een kust op je kaart hebben? Bepaal dan op dezelfde manier als hierboven de vorm van het land of gedeelte van het land dat zichtbaar is. Rol dobbelstenen of jellybeans, pas iets bestaands aan of kies een vorm die je leuk vindt. Zorg dat de kustlijn niet al te strak is.
1. Grenzen er bergen, woestijnen, rivieren, moerassen, meren of bossen aan je stad of dorp? Dat kun je met bovenstaande opsommingen bepalen. Bepaal ook of je stad of dorp naast een grens ligt en waarom wel of niet. Dit helpt met bedenken wat voor opzet je stad of dorp kan krijgen.
2. Ligt je stad of dorp dicht bij een grens en is er bijvoorbeeld een vete? Dan heb je waarschijnlijk een fort nodig, sowieso muren. Ligt het juist dicht bij een plek die geschikt is voor handel? Dan zijn veel winkels juist realistischer.
3. Welke andere belangrijke gebouwen bevat je stad? Koningshuizen, gebouwen voor religie, een fort, gebouwen voor de regering, gevangenissen of molens?
4. Hoe komt je stad of dorp aan drinkwater en wat doen ze met het water dat ze vies maken?
5. Hoe komt je stad of dorp aan eten en andere middelen? Zijn er veel boerderijen in de buurt?
6. Wat voor andere werkzaamheden zijn belangrijk voor je stad? Zijn het houthakkers, hakken ze stenen uit? Vissen ze veel?
7. Hoe is je woongebied opgedeeld? Zijn er verschillende wijken? Is er een plein waar iedereen samen kan komen?
Succes!
Dat was een hele hoop informatie en hopelijk kun je ermee verder! Mocht je meer diepgang willen, dit zijn de bronnen die ik voor deze blog gebruikt heb:
http://www.online-tabletop.com/art/fantasy-map/
https://richiebilling.com/fantasy-writing/how-to-make-a-fantasy-map
https://iulianionescu.com/blog/creating-a-fantasy-world-geography-part-1/
https://nl.minotauromaquia.com/blog/drawing-fantasy-maps/2018-05-06-how-to-create-a-mythical-world-map-9-steps-with-pictures.html
https://jamestkelly.com/how-to-draw-fantasy-maps/
https://iulianionescu.com/blog/creating-a-fantasy-world-geography-part-1/
https://designingmaps.gaijin.com/2018/06/designing-fantasy-city-maps
