Wat werk je als eerst uit voordat je een boek schrijft?
Dus, je hebt een fantastisch idee voor een verhaal, goed bezig! Je bespreekt je idee en krijgt mensen enthousiast, dus je gaat aan de schrijf. Mag ik je vragen toch nog even op de rem te drukken?
Wat vind jij belangrijk als je een boek leest? De schrijfstijl? De plotten? De beschrijvingen of hoe beeldend het is? Dit allemaal, natuurlijk, maar ik denk dat het begint met je personages en ik leg je graag uit waarom. Als een boek mijn stijl niet helemaal is, leg ik hem alleen weg als ik ook niets heb met de personages. Ik kan prima boeken lezen buiten mijn genre, als ik maar iets heb dat me vasthoudt. Plotten zijn zeker interessant, maar geen must voor mij. Soms wil ik ook ‘gewoon lekker lezen’ zonder er te veel bij na te hoeven denken. Daarnaast, zelfs als je verhaallijn ontzettend goed in elkaar zit en het genre ligt mij helemaal, kunnen ‘slechte’ hoofdpersonages heel veel schade doen.
Hoe kom ik hier ineens bij? Ondertussen heb ik de eerste drie boeken van de Percy Jackson serie verslonden. Het is urban fantasy over mythologie, heel gaaf. De verhaallijn zit onwijs goed in elkaar. Waarom lees ik deze boeken dan met moeite (zie mijn review van deel 2 op goodreads met maar 2 sterren)? Zijn personages hebben geen gebalanceerde persoonlijkheid en dat maakt het moeilijk om je als lezer te kunnen inleven.
Dus wat is er belangrijk voordat je begint met schrijven? Welke tijd je schrijft? Welk perspectief? Je outline? Wie je hoofdpersoon is? Ook hier: ja, zeker, maar dat is niet wat voor mij een boek meeslepend maakt. Dit is allemaal heel belangrijk om duidelijk voor jezelf te hebben, maar de persoonlijkheid van je hoofdpersonen, is denk ik toch echt cruciaal.
Zelf ben ik niet iemand die altijd met een nette outline schrijft. Wanneer ik fantasy schrijf, ben ik echt een chaoot die gewoon schrijft waar ze zin in heeft. Als het gaat om blogs, artikelen en landingspagina’s is dat natuurlijk een ander verhaal ;) Wat mijn fantasy betreft is een logisch en kloppend verhaal maken een zorg voor later. Dat zorgt ervoor dat schrijven voor mij leuk blijft, maar het maakt het ook lastig om lezers mee te trekken in je eerste versie, omdat er veel inconsistenties zullen zijn. Geeft niet! Zoek geduldige proeflezers die met je mee denken. Dan kom je daar prima doorheen.
Schrijven zonder outline hoeft dus geen drama te zijn en zelfs achteraf kun je het hele verhaal nog in een andere tijd of in een ander perspectief zetten. Veel werk, trust me, maar het kan. Schrijven zonder te weten wie je personages zijn, is een ander verhaal. Dat bepaalt een groot deel van je verhaallijn. Als je dat wil gaan herschrijven, ben je toch een stuk verder van huis.
Eerder in een van mijn blogs gaf ik al aan dat in een trilogie, je het tweede deel interessant kunt houden door te spelen met karakterontwikkeling. Zorg dat je personages iets meemaken dat ze voor altijd verandert. Maak het onmisbaar. Ik doe dat meestal door de minder likable traits van mijn personages te verzachten zodat ze meer likable worden. Mijn personages bestaan vaak uit twee grote karaktereigenschappen en wat kleinere waar ik niet echt bij stilsta.
De hoofdpersonen in De Legendes van Pendar zijn zwart-wit gezien: dom en dapper, eigenwijs en slim, impulsief en loyaal, een heethoofd en een realist, ga zo maar door. Door het verhaal heen worden mijn personages dus iets slimmer, iets liever, iets gevoeliger etc. Zorg altijd dat je een persoonlijkheidskenmerk (valkuil) hebt, een onzekerheid, waarin je doelgroep zich in kan herkennen en iets waar ze respect voor kunnen hebben. Mijn onzekerheid zorgt er bijvoorbeeld voor dat ik me snel terugtrek en stil val, terwijl mijn sterke gevoel voor rechtvaardigheid ervoor zorgt dat ik juist heel fel kan reageren. Dat zijn twee eindes van een spectrum waar je van links naar rechts en terug kunt bewegen door je verhaal heen.
Conclusie
Zorg voordat je begint met schrijven, dat je een duidelijke beschrijving van de belangrijkste personages in je boek hebt. Zelf vind ik het fijn om te werken met een woordweb, maar een moodboard of iets anders kan ook prima. Als je het zelf maar in je achterhoofd kunt houden. Maak een kort lijstje van alles dat jouw personage anders maakt dan de rest van de wereld. Zo zorg je dat je karakters inhoud hebben, dat je doelgroep zich in kan leven en dat je karakterontwikkeling kunt toepassen.
