Boekscout Auteursblog - verhalen van en door auteurs

Hoe is het om standhouder te zijn op een groot evenement zoals Castlefest en daar De Legendes van Pendar te verkopen? Wat komt er allemaal bij kijken? En hoeveel boeken verkoop je dan gemiddeld? In deze blog vertel ik je meer.Hoe is het om standhouder te zijn op een fantasy-evenement zoals Castlefest? 2024 is het eerste jaar dat ik een volledige Castlefest heb "gedraaid": vrijdag, zaterdag en zondag. Daarvoor heb ik diverse andere evenementen gedaan en in 2023 alleen de zaterdag van Castlefest. Laat me beginnen te zeggen dat Castlefest zeker geen evenement is om als standhouder te beginnen.Een beurs van drie dagen die ook nog eens zo groot is, kan behoorlijk overweldigend zijn. Je maakt dagen van 11 uur waarin je afwisselt tussen staan en op een klapstoel of barkruk zitten als je geluk hebt. Het is altijd te heet of te koud of te regenachtig. Je hebt of uren lang niets te doen of soms te weinig tijd om even water te halen en naar de wc te gaan. Natuurlijk is het ook ontzettend leuk om standhouder te zijn, anders zou ik het niet blijven doen, maar ik denk dat veel mensen onderschatten hoe zwaar het kan zijn.Hoe ziet een dag als standhouder van Castlefest eruit? Mijn vrijdag zag er bijvoorbeeld zo uit: de wekker ging om 6:45. Dan heb ik zo'n drie kwartier om me klaar te maken. Mijn spullen had ik de avond ervoor al ingepakt: alle edities van De Legendes van Pendar die ik nog had, eten en drinken, en mijn poster. Om 07:30 is het tijd om met twee zware koffers naar de bushalte te gaan. Gelukkig had ik hulp met sjouwen. Na een paar overstappen en een flink stuk lopen, ben ik om 09:30 ongeveer bij de kraam. Dat betekent dat ik een halfuur heb om alles klaar te maken voor bezoekers, want het evenement opent om 10:00.Wanneer het evenement eenmaal open is, kun je bijkletsen met andere standhouders als het nog rustig is. Natuurlijk spreek je mensen aan als ze langs je kraam lopen, zolang je sociale batterij dat toestaat. Vergeet vooral ook niet genoeg water te drinken en te eten, want vrijdag was het ontzettend benauwd in de schrijverstent. Die vrijdag heb ik maar één boek verkocht, pas aan het einde van de middag. Het kostte me veel moeite om enthousiast en vrolijk te blijven kletsen, omdat sommige kraampjes om me heen wél boeken verkochten.Als je dan eenmaal wat verkoopt, is dat natuurlijk fantastisch. Castlefest-gangers zijn vaak mensen die het ontzettend waarderen als je een boodschap en een handtekening in je boek zet. Het zijn ontzettend oprechte en enthousiaste mensen. Extra leuk dat iedereen die mijn boek tijdens Castlefest 2024 kocht, ervoor koos om een edelsteen op de rug te laten zetten! Dat vind ik altijd superleuk om te doen. Ook is het tof om complimentjes over de kaft en de flaptekst te krijgen, zelfs als mensen niets kopen. Een boekenlegger mee naar huis nemen, is ook zeker wat waard. Kortom: als het een rustige dag is waarop je weinig mensen kunt aanspreken en weinig verkoopt, is het belangrijk te focussen op leuke dingen.Ik neem sinds kort bijvoorbeeld mijn laptop mee naar fantasy-evenementen. Zo kan ik aan mijn volgende manuscript werken als het rustig is. Dat voel ik me toch nuttig en blijf ik met De Legendes van Pendar bezig. Daarnaast is het leuk om het met mensen over fantasyboeken in het algemeen te hebben. Extra leuk om aanraders uit te wisselen. Als ik zie dat mensen een boek hebben gekocht dat ik ook gelezen heb, vind ik het toch altijd leuk om nog een complimentje te geven. Iets als "Oeh, ik zie dat je dit boek hebt gekocht. Het magiesysteem vond ik echt fantastisch!" Het is geweldig om mensen dan te zien glunderen.Om 19:00 is het dan echt tijd om wat te eten te kopen. Mijn broodjes en snacks zijn dan meestal wel op en het is belangrijk dat je voorkomt dat je flauw wordt. Hou er wel rekening mee, dat de rijen voor eten superlang zijn. Het is praktisch als je iemand anders kunt vragen om wat voor je te halen, zodat jij bij je stand kan blijven. Om 21:00 is het tijd om op te ruimen en met het ov weer naar huis te gaan.Wat komt er allemaal kijken bij standhouder zijn? Ik heb het geluk dat ik aansluit bij een ervaren standhouder. Meestal deel ik een kraam met Annemiek Steur (Jonas Dubelaar-serie) en Claudia Boon (Laatste drakenei-serie). Annemiek regelt alles achter de schermen en tijdens het evenement zelf wisselen we elkaar af. Zeker als je een grote kraam hebt (twee tafels of meer) is het handig om minstens drie mensen te hebben. Dan kan er altijd iemand naar de wc of water halen en heb je toch genoeg standhouders om gesprekken aan te knopen met bezoekers.Verder is het belangrijk om te beseffen dat je allerlei kosten maakt als standhouder. Denk aan de kraam zelf, maar ook reiskosten, misschien zelfs kosten voor een overnachting of twee, en natuurlijk je eten en drinken. Afhankelijk van of het een evenement is waar je zelf als bezoeker heen zou gaan, kun je kiezen welke kosten je rekent als beurskosten en welke als bezoekerskosten. Het is belangrijk om van tevoren een inschatting te maken van hoeveel boeken je moet verkopen, voordat je die kosten gedekt hebt én hoe realistisch dat is. Daarom is het ideaal om een kraam te delen met een ervaren standhouder. Ga het gewoon eens proberen!Hoeveel exemplaren van De Legendes van Pendar verkoop ik gemiddeld? Welke dag is het? Hoeveel boeken je verkoopt, hangt van veel factoren af. Bij de meeste fantasy-evenementen zie ik dat de zaterdag altijd de drukste dag is, zo ook bij Castlefest. Vrijdag is het rustigst en zondag is ook een stuk rustiger dan zaterdag. Meer mensen betekent vaak meer kans op verkoop, dus hou hier rekening mee in je verwachtingen.Hoelaat is het? Ook het moment van de dag kan een factor zijn. Mensen zijn in de ochtend vaak nog aan het oriënteren en willen niet met zware spullen rondlopen. Meestal, maar niet altijd, verkoop ik het meest in de middag en avond. Dan hebben mensen alles gezien en hebben ze bepaalt wat ze echt willen hebben.Wat voor weer is het? Natuurlijk maakt het ook uit wat voor weer het is. Als het koud is en het regent, heeft dat invloed op het aantal bezoekers. Ook heeft dit impact op hun humeur. Als het lekker weer is, lijken mensen meestal meer bereid zijn om iets aan te schaffen.Waar zitten we in de maand? Daarnaast wil het nog wel eens verschil maken welke tijd van de maand het al is. Hebben bezoekers net salaris gehad of zitten ze daar juist op te wachten? Dit bepaalt hoeveel geld mensen bereid zijn om uit te geven.Wie is je doelgroep? Let ook op welke boeken je op wat voor evenement wil verkopen. Mijn onderbuikgevoel zegt na een paar evenement dat bezoekers op Castlefest en Elfia bijvoorbeeld meer behoefte hebben aan high fantasy. Denk aan boeken met draken of andere magische wezens op de kaft. De wat kleinere beurzen, zoals Fantasy Fest Rijswijk, trekken juist meer mensen die open staan voor urban fantasy. Magie die zich in de huidige wereld vestigt, zoals in De Legendes van Pendar. Als je weinig verkoopt, wil dat niet zeggen dat je boek het niet waard is. Misschien heb je gewoon de juiste doelgroep nog niet gevonden.Welke fantasyboeken heb je mee? Verder heeft het aantal verschillende boeken dat je mee hebt invloed op je verkoop. Heb jij 11 standalones mee? Dan is de kans groter dat je meer boeken verkoopt en ook meer boeken aan één persoon, omdat je wat te kiezen hebt. Heb je een serie van 4 delen? Dan is de kans ook groter dat iemand meteen alles koopt, dan als je maar 1 deel mee hebt. Zorg dus dat je meer dan één soort boek mee hebt en probeer te kijken wat het beste aansluit bij het evenement waar je standhouder bent. Hou er ook rekening mee dat je altijd meer zult verkopen als je net een nieuw boek uit hebt, dan wanneer dat niet zo is.Wat is jouw verkooptechniek? Als laatste is het belangrijk om te beseffen dat iedereen een andere verkooptechniek heeft. Sommige standhouders spreken iedereen aan, anderen zijn daar misschien te verlegen voor. Oefening baart kunst! Misschien helpt het om mensen aan te spreken met een standaard zin, zoals "houdt u van lezen?" of "bent u al bekend met deze boeken?" of mijn favoriet "het is een zesdelige serie en dit is de nieuwste editie; zal ik daar wat meer over uitleggen?"Wat is mijn doel / benchmark als ik De Legendes van Pendar op Castlefest verkoop? Ik ken standhouders die standaard 40+ boeken verkopen op Castlefest. Dat zijn ervaren verkopers die niet verlegen zijn en veel om uit te kiezen hebben. Zelf ben ik wat terughoudend in mijn verkooptechniek en verkoop ik eigenlijk maar één serie. Dan is het goed om te mikken op 10-15 verkopen. De Legendes van Pendar doen het eigenlijk altijd beter op "low fantasy" evenementen, zoals Fantasy Fest Rijswijk en Fantasy Village. Dan is het goed om de lat wat hoger te leggen. Kortom: Castlefest was heel gaaf om te doen, maar ik ben ook realistisch genoeg om te weten dat 40 verkopen voor mij niet haalbaar is met De eerste edelsteen ;)

Naast dat ik graag fantasyboeken schrijf, wissel ik dat de laatste tijd steeds vaker af met korte feelgood verhalen. Stiekem begint de ambitie te groeien om daar een bundel van te maken. In dezelfde reeks als het Halloween-, Kerst-, Valentijns- en verjaardagsverhaal, heb ik nu een variant met het thema 'Koningsdag' geschreven voor de maand april. Wat voor maandthema lijkt jou het leukst?Winnie en Thomas op KoningsdagMijn vingers vliegen razendsnel over het toetsenbordje van mijn smartphone. Zijn jullie er nog? Jullie zouden vandaag de stad in gaan toch? In gedachten vervloek ik Claudia dat ze haar telefoon thuis heeft achtergelaten. Mijn beste vriendin zou zich nog vergeten aan te kleden als niemand haar helpt herinneren. Laatst wilde ze in een panty de deur uit lopen, zonder rok of broek of niks. Ik grinnik bij die herinnering. Een bliepje van mijn telefoon haalt me bij de les. Thomas zegt dat hij er nog is, maar dat hij Clau en Mick is kwijtgeraakt. Hij kan me dus ook niet vertellen waarom zijn beste vriend niet opneemt. ‘Kak, wat doe ik nu?’ verzucht ik. ‘Moet ik het erop wagen?’ Ik kauw nerveus op mijn wang en overweeg mijn opties. Durf ik het aan om alleen met Thomas en zijn vrienden te zijn tot ik Claudia heb gevonden? Op een schaal van nul tot door de grond zakken, hoe ongemakkelijk zou dat zijn? Een koude wind waait mijn haar in mijn gezicht en een langsrijdende bus toetert luid. Ik sta al naast het station. Dan kan ik net zo goed gaan. ‘Prima,’ stem ik met mezelf in. ‘We gaan er gewoon voor.’ Vol goede moed loop ik door de poortjes op zoek naar de juiste trein. Overal om me heen strompelen mensen met oranje kleding en make-up. Mensen met goedkope pruiken, toeters, leeuwenpakken. Mensen die overduidelijk al bezopen zijn, terwijl het nog niet eens drie uur ‘s middags is. ‘Dat kan alleen op Koningsdag,’ mompel ik tegen mezelf. De trein waar ik in ga zitten, is nog verrassend schoon. Nergens ligt kots en de vuilnisbakjes zitten nog niet helemaal vol met bierblikjes. Dat zal vanavond wel anders zijn, bedenk ik met een opgetrokken neus. Op het tv-scherm lees ik af hoe lang ik eigenlijk onderweg ben. Een halfuurtje. Dan kan ik mooi nog een paar hoofdstukken lezen. Ik pak een boek uit mijn ieniemienie rugzakje en sla het open op mijn schoot. De reis vliegt voorbij en voor ik het weet, wordt mijn eindbestemming omgeroepen door een robotstem. Mijn wangen bollen zich uit frustratie op. Het staat helemaal vast. Een file van mensen zie je ook niet vaak, maar ja: Koningsdag. Hoe ga ik in deze chaos ooit iemand terugvinden? Misschien eerst maar een biertje halen dan. Ik laat Thomas weten dat ik er ben en vraag waar hij inmiddels is. Rechts van me staat een reuzenrad, omringd door een kleine kermis en een paar lege podia. Verderop staat een enorme kerk en overal zijn terrasjes te zien. En dronken mensen, uiteraard in oranje uitgedost. Vloekend probeer ik mezelf te overtuigen dat het wel goed komt. Dat ik niet in mijn eentje in een vreemde stad ben vol mensen die mogelijk niet meer toerekeningsvatbaar zijn. Dat ik Claudia en Mick echt wel ga vinden. En dat Thomas het niet ontzettend vervelend vindt dat ik gekomen ben. Ik zucht en loopt het eerste het beste terras op om een biertje te halen. Ik besluit braaf naast het reuzenrad te wachten op een reactie. Dit lijkt me het meest herkenbare punt, dus vraag ik Thomas me daar te ontmoeten. Mijn biertje is half leeg wanneer ik zijn golvende, donkerblonde haar boven de mensenmassa uit zie steken. Zodra zijn blauwe ogen op mij vallen, zwaait hij en krimpt hij een kop, alsof hij op zijn tenen stond om mij te zoeken. Opluchting en zenuwachtigheid vechten om de boventoon in mijn emoties te voeren. Aan de ene kant ben ik blij dat ik niet langer alleen ben. Aan de andere kant weet ik niet wat ik tegen een jongen moet zeggen waarmee ik drie jaar terug op date ben geweest en toen niets meer van me heb laten horen. Hij is Micks beste vriend, dus natuurlijk zien we elkaar wel af en toe, maar we hebben het nooit meer over die date gehad. Ik schraap mijn keel en begroet Thomas. ‘Hi.’‘Hè, hè. Ik ben blij dat ik je eindelijk gevonden heb. Kom, de groep staat daar. Wat een gedoe.’Mijn wangen worden warm en ik voel me meteen heel stom. Waarom vind ik het zo fijn om te horen dat hij blij is om me te zien? Zo bedoelt hij het helemaal niet. Stel je niet zo aan. ‘Bedankt dat jij wel reageert. Claudia is vast haar telefoon vergeten en Mick neemt niet op.’ Ik hoor mezelf praten en rol inwendig met mijn ogen, omdat ik me meteen begin te verantwoorden, terwijl dat helemaal niet hoeft. ‘Ja, je zei al zoiets. Ik heb ze in de tussentijd niet meer gezien helaas, maar je kan wel bij mij blijven tot ze weer opduiken. Ik stel je aan de jongens voor.’Ik slaak eindelijk een oprechte zucht van opluchting. ‘Top, dankjewel. Alweer. Het eerstvolgende rondje is van mij.’‘Dat zullen ze enorm waarderen.’ Thomas pakt mijn hand vast en trekt me mee de mensenmassa in. Mijn voeten volgen zonder twijfel. Mijn biertje hou ik hoog boven me vast in de hoop dat niemand hem omver tikt. Mijn blik is stevig op Thomas z’n achterhoofd gevestigd, omdat hij mijn reddingsboei is in deze zee van oranje lichamen. ‘Ik heb trouwens een weddenschap met Mick staan. Heb je een boek mee in dat rugzakje van je? Ik kan me geen andere reden bedenken waarom je nu een tas mee hebt namelijk.’‘Ehm, voor een flesje water?’Thomas draait zich met een ruk om. ‘Dus geen boek?’‘Allebei,’ antwoord ik defensief, twijfelend over of ik het goede of foute antwoord heb gegeven. Thomas klapt triomfantelijk in zijn handen. ‘Ik zei het nog! Altijd. Je hebt altijd een boek bij je, maakt niet uit waar je bent. Help me herinneren dat Mick me een liter bier schuldig is voor als we hem ooit nog vinden vandaag.’Ik grinnik en voel me gevleid dat Thomas heeft onthouden dat ik zo graag lees. ‘Beloofd.’ Ergens in het midden tussen de kermis en een podium komen we tot stilstand. Drie jongens staren me met grote ogen aan. Als ik mezelf in de ruit van een van de restaurantjes bekijk, snap ik wel waarom. Het zijn jongens met gewone spijkerbroeken, sneakers en jassen aan. Een van hen draagt een oranje sjaal, een ander een oranje pet en de laatste heeft vast een oranje onderbroek aan, want aan de rest van zijn outfit kan je niet afleiden dat hij Koningsdag viert. En ik? Mijn paarse haar vloekt met mijn knaloranje trui waar in koeienletters NEDERLAND op staat. Mijn zwarte sneakers zijn nog smerig van het vorige feestje waar met bier gegooid kon worden en mijn niet-matchende felkleurige sokken piepen er bovenuit. De schmink-vlaggetjes op mijn gezicht zijn half uitgeveegd, het rood, wit en blauw soms nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Kortom: ik kon wel door de grond zakken. Thomas slaat een arm om me heen en knijpt bemoedigend in mijn schouder. Zoals een beste vriend zou doen, niet iemand met wie je aan het daten bent. ‘Dit is Winnie, vriendin van Clau. Het volgende rondje is van haar en we stoppen nu met staren, ja?’De jongen recht tegenover me steekt grijnzend een hand uit. ‘Welkom Winnie! We hebben veel over je gehoord. Tristan, aangenaam.’‘Oh, gelukkig. Ik was al bang dat het ongemakkelijk ging worden,’ zeg ik sarcastisch en ik grijns terug. Tristan laat lachend mijn hand los en stelt de jongens naast hem voor. Met zijn duim naar links wijzend zegt hij: ‘Antonio, drinkt alleen pils. Is gek op hardstyle muziek.’ Antonio heeft me een speelse knipoog. Met zijn duim naar rechts wijzend zegt Tristan: ‘Diet, drinkt eigenlijk alles dat los en vast zit. Hij is hier vooral voor de gezelligheid.’ De jongen zonder enige vorm van oranje in zijn kleding haalt zijn schouders verontschuldigend op. ‘Diet?’ vraag ik voor de zekerheid. ‘Ja, kort voor Diederik, maar zo noemt alleen mijn ma me.’ Hij blaast een rode krul uit zijn ogen en heft zijn biertje naar me. We proosten en nemen tegelijk een slok. Dan pas besef ik dat Thomas zijn arm van mijn rug heeft gehaald. Ik kijk hem over mijn schouder aan en zie dat hij zijn hoofd naar het podium gedraaid heeft. Dat is ondertussen niet leeg meer. Een band is spullen aan het neerzetten om straks te gaan spelen. Hij draait zich verward om, alsof hij nu pas opmerkt dat het gesprek is stilgevallen. ‘Hm? Oh sorry. Zei je iets?’Ik glimlach en schud mijn hoofd. ‘Niets belangrijks.’Thomas neemt een slokje bier en zegt: ‘Ik had echt niet verwacht dat je nog zou komen eigenlijk.’ De toon in zijn stem maakt niet duidelijk of hij het fijn vindt dat ik er ben of dat hij vooral verrast is. Daarom besluit ik een dom grapje te maken. ‘Titel van je sextape. “Ik had niet verwacht dat je nog zou komen.” Snap je?’Thomas knippert een paar keer en begint dan te grinniken. Naast me schatert Diet het uit. ‘Ze mag blijven!’ verklaart hij trots. ‘Niet nog eentje die van die flauwe grappen maakt…’ kreunt Tristan. Hij wrijft overdreven dramatisch over zijn gezicht en haalt daarna zijn vingers door zijn zwarte, naar achteren gekamde, haar om het in model te brengen. ‘Tijd voor de volgende?’ vraagt Antonio terwijl hij zijn lege plastic beker naar mij uitsteekt. Zijn leren jack glimt in het kleine beetje zonlicht dat ons gegund is vandaag. ‘Lijkt me een goed plan.’ Ik sla het laatste restje bier achterover en verzamel de bekers. Een paar rondjes later sta ik innig in een gesprek met Tristan verwikkeld. De bandjes zijn ondertussen begonnen en we kunnen elkaar moeilijk verstaan, dus staan we dicht bij elkaar. Hij heeft zijn arm om mijn nek geslagen en knikt na iedere paar woorden die ik zeg. Mijn arm ligt om zijn middel, zodat ik het gevoel heb dat ik iets steviger sta. ‘En toen heeft Mick dus een salto over het stuur van zijn fiets gemaakt en begon Clau te giechelen,’ concludeer ik het verhaal dat ik aan het vertellen was. ‘Dat meen je niet! En ze zijn ondanks dat nog steeds samen?’ vraagt Tristan met grote ogen. ‘Zeker, dat is al zoveel jaren terug. Hij heeft het haar vergeven, omdat ze lachte van de zenuwen. Eigenlijk was ze heel bezorgd om hem, lief hè?’ ‘Wat een fantastisch verhaal. Daar moet op gedronken worden.’ Tristan steekt zijn biertje naar me uit en net wanneer ik denk dat hij gaat proosten, draait hij zijn pols om die van mij en gebaart hij dat we arm in arm een slok moeten nemen. ‘Waarom ook niet? Dat is een beetje het thema van de dag,’ zeg ik schouderophalend. Bij Tristan gaat de helft van het bier zijn witte shirt in, wat inmiddels zichtbaar is omdat zijn jasje half open hangt. Ik veroorzaak iets minder schade en alsnog gaat niet alles naar waar het heen moet. Schaterlachend vegen we onze mond af. Thomas komt met een enorme frons in zijn voorhoofd op ons aflopen. ‘Hij is gay hoor.’ Hij wijst op Tristan. ‘Nou en? Ik toch ook?’ floep ik eruit. Ik frons terug. ‘Oh ik dacht…’ Thomas z’n wenkbrauwen schieten omhoog en kruipen daarna weer dicht naar elkaar toe. ‘We kunnen het toch gewoon gezellig hebben?’ vraagt Tristan vol onbegrip. ‘Ja, wat maakt het uit dat hij op jongens valt en ik op iedereen?’ voeg ik struikelend over mijn woorden toe. ‘Maar jullie…’ Thomas wijst met een halfvolle beker bier wisselend naar Tristan en mij. ‘Ben je jaloers?’ Ik schrik van mijn woorden. Mijn mond werkt vandaag sneller dan mijn brein. Thomas z’n mond valt open. Hij stottert, maar kan uiteindelijk niets verstaanbaars uitbrengen. Tristan haalt zijn arm van mijn schouders en duwt me zachtjes naar Thomas toe. Hij pakt Thomas z’n hand vast en legt die op mijn heup. ‘Dit ziet er inderdaad veel beter uit.’ Tristan knijpt tegelijk in onze wangen en loopt dan naar Antonio en Diet. Ik kijk vragend naar Thomas op. ‘Wat is er net gebeurd?'‘Ik weet het ook niet zo goed.’ Thomas knippert een paar keer, maar het lukt hem niet om een scherpe blik te krijgen. Zijn lichaam voelt warm tegen dat van mij en dat is best heel prettig op zo’n bewolkte dag als vandaag. ‘Maar? Was je jaloers?’ vraag ik zachter. Thomas neemt een langzame slok bier en kijkt ineens bijzonder geïnteresseerd naar het podium. Hij haalt zijn schouders op. ‘Hoezo?’Ik barst in lachen uit. ‘Omdat ik je nog nooit zo giftig naar iemand heb zien kijken als naar Tristan toen hij zijn arm om me heen had.’‘Zo vaak zie ik je niet met andere mannen,’ mompelt hij. ‘Oh, dus zo vaak hoef je die blik niet te gebruiken?’ vraag ik geamuseerd. ‘Precies.’ Nog steeds weigert hij oogcontact te maken en moet ik naar de stoppeltjes langs zijn strakke kaaklijn kijken. Voor ik er erg in heb, strijk ik er zachtjes met mijn vingertoppen langs. ‘Voelt het gek om stoppels te hebben op je gezicht?’Dat zorg wel dat hij naar me kijkt, verontwaardigd helaas. ‘Geen idee, wat is dat voor een vraag?’ Dan begint hij te grijnzen. Nu is het aan mij om mijn schouders op te halen. ‘Ik probeer gewoon het gesprek gaande te houden. Ik klets graag met je, weet je dat?’‘Sorry, kun je dat nog één keer herhalen?’ vraagt Thomas met een overdreven sceptische blik. Zijn oogleden zijn samengeknepen, alsof hij me dan beter kan horen. ‘Je ketst graag met me?’ ‘Dat is niet wat ik zei!’ Ik giechel zo hard dat ik bijna niet te verstaan ben. ‘Wat?!’ roept Thomas grijnzend. Mijn maag draait zichzelf in een vlinderstrik en ik heb pijn in mijn wangen van het lachen. Stiekem komt het goed uit dat Claudia en Mick waarschijnlijk ergens in een kroegtoilet aan het krikken zijn en niet gestoord willen worden. Anders had ik het nooit zo naar mijn zin gehad met Thomas. Ik kijk blij naar hem op en geef hem een kus op zijn wang. ‘Waar heb ik dat aan verdiend?’ Het puntje van zijn neus raakt die verkleumde van mij bijna. ‘Omdat je mijn reddende ridder bent. Anders had ik nog helemaal alleen bij het reuzenrad gestaan.’‘Reddende ridder, hè? Die houden we erin.’ Thomas trekt me nog iets steviger tegen zich aan en begint enthousiast te joelen zodra de band hun eerste nummers inzet.

Naast dat ik graag fantasyboeken schrijf, wissel ik dat de laatste tijd steeds vaker af met korte feelgood verhalen. Stiekem begint de ambitie te groeien om daar een bundel van te maken. In dezelfde reeks als het Halloween-, Kerst- en Valentijnsverhaal, heb ik nu een variant met het thema 'verjaardag' geschreven voor de maand mei. Ook heb ik al ideeën voor een Oud-en-Nieuw-versie en eentje over tuinieren voor maart. Ideeën zijn welkom!Winnie's verjaardag‘Haaaaaappy birthday to Winnie,’ begint mijn beste vriendin uit volle borst te zingen. De rest van mijn gasten vallen twijfelachtig bij. Alle ogen zijn op Claudia gericht, omdat ze een taart met brandende kaarsjes van mijn keuken naar de koffietafel tilt. En iedereen weet dat Claudia nog weleens wat onhandig kan zijn. Ik slik en vraag me af waar mijn branddeken ook alweer ligt. ‘Jij kan EHBO, toch?’ fluister ik naar Alex die naast me zit. Hen pakt geruststellend mijn hand vast. ‘Dat gaan we niet nodig hebben, maar ja. Ik sla je wel met een bankkussen tot de vlammen zijn gedoofd, mocht het zover komen.’ Hun stoppelbaard kriebelt langs mijn oor. Ik richt mijn blik op de roze lak op de nagels van Alex en probeer niet te grinniken. Zodra de taart het tafelblad raakt, klap ik enthousiast, meer uit opluchting dan elke andere emotie. Claudia loopt stralend terug naar de keuken om met bordjes en vorkjes terug te komen. Mick, Claudia’s vriend, filmt terwijl ik de kaarsjes uitblaas en iedereen me toejuicht. ‘Jeetje, komen er nog meer mensen?’ vraagt Merve. ‘Dit krijgen we toch nooit op?’ Glimlachend schudt ze haar hoofd. Ze bindt haar donkere krullen vast en reikt naar een bordje. ‘Ik vind het wel lekker rustig, om eerlijk te zijn,’ antwoord ik en ik neem een stuk taart van Claudia aan. ‘Gelijk heb je.’ Zofia neemt een slok thee en slaat de taart af. ‘Is het tijd om cadeaus te geven?’ Natuurlijk prop ik mijn mond net vol met kwarktaart, dus duurt het even voordat ik kan antwoorden. Net als ik wil reageren, gaat de bel. Mijn blik flitst langs mijn vrienden. Wie missen we nog? Mick grijnst als een boer met kiespijn. ‘Thomas komt alleen even een nieuwe muis voor me brengen. Dan gaat hij door naar vrienden, beloofd. Het was op de route.’ Ik werp een achterdochtige blik op mijn beste vriendin. Claudia haalt haar schouder op. Haar ogen zijn groot van verbazing. ‘Mij niet aankijken, ik wist van niks.’ Ze steekt haar handen onschuldig in de lucht om haar woorden kracht bij te zetten. ‘Echt.’ Ondanks dat ik het niet helemaal geloof, is dit niet het moment om weer een discussie aan te gaan over het feit dat ze me al jaren probeert te koppelen. Dit is het moment om met een ongemakkelijke tinteling in mijn buik de deur voor Thomas open te doen. Mijn vingers friemelen zenuwachtig terwijl ik de gang in loop. Mijn voordeur gaat moeizaam open en neemt een vlaag koude wind met zich mee. De zon straalt gelukkig prettig op mijn huid. Ik begroet Thomas hartelijk en besef dat ik hem niet meteen weg kan sturen. Hij staat op de stoep voor mijn huis in een zwarte jas die niet helemaal tot bovenaan is dichtgeritst. Zijn handen zitten diep in de zakken van zijn donkergroene broek. Donkerblonde krullen wapperen in de wind. Ik kan me niet herinneren dat zijn haar zo lang was. Een paar maanden terug was dat in ieder geval niet zo. Ik staar al veel te lang zonder iets te zeggen. Waarom maak ik me zo druk om zijn haar? Zeg dan iets! ‘Ehm…’ begin ik, onhandig leunend tegen de deurpost. ‘Ik vier mijn verjaardag. Heb je soms zin om even binnen te komen voor een stuk taart?’ Thomas glimlacht en trekt zijn schouders iets op. ‘Dat hangt ervan af of je het uit beleefdheid vraagt of niet. Ik wil best even blijven, maar ik vind het ook niet erg om je die muis voor Mick te geven en dan meteen weer op te zouten hoor.’ Hij haalt het apparaatje uit een zak aan de zijkant van zijn broek en kijkt vragend naar me op. Een van zijn krullen waait voor zijn ogen. Hij fronst en probeert de haren aan de kant te blazen. Het wil niet helemaal lukken. Ik grinnik en zeg: ‘Neejoh, kom binnen. Ik heb veel te veel taart gekocht en het lijkt me leuk om bij te praten.’ Het verrast me hoeveel ik mijn woorden meen. De lachrimpeltjes naast Thomas z’n blauwe ogen worden dieper en mijn maag trekt op een prettige manier samen. ‘Is goed,’ zegt hij zonder aanstalten te maken om binnen te komen. ‘Oh, ik sta natuurlijk in de weg,’ mompel ik beschaamd. Ik stap achteruit en loop de gang in, zodat Thomas de ruimte heeft. Hij gniffelt. ‘Hang je jas maar ergens op. Schoenen mag je aanhouden. Wil je wat drinken?’‘Clau, waarom kan ik nooit maar één biertje drinken?’ Ik wrijf over mijn vermoeide gezicht. ‘Omdat je altijd veel te lekker bier in huis hebt. Zal ik een alcoholvrije voor je pakken? Of wil je gewoon wat water?’ Ik knik en mijn beste vriendin snapt gelukkig meteen dat ik water bedoel. De meeste gasten zijn al weg, maar Thomas is verrassend genoeg gebleven. Ik heb de moed niet om te vragen of hij niet naar zijn vrienden moet gaan en om eerlijk te zijn, wil ik hem niet wegjagen. Hij praat honderduit met Mick en Yassin over een of andere game. Vanaf een hoekje in de bank luisteren Zofia en Daniëlle aandachtig mee; Daniëlle met haar arm om Zofia heen en Zofia met haar ogen dicht en haar hoofd op Daniëlle’s schouder. Ik gaap wanneer Claudia naast me op de bank ploft en me een glas water aangeeft. ‘Je bent de beste,’ mompel ik. Ze geeft me een kus op mijn wang. ‘Ik heb ook wat afbakbrood in de oven gedaan, zodat je iets kunt eten dat het bier absorbeert.’ ‘Afbakbrood?’ Mick zit meteen rechtop. ‘Met kruidenboter erin?’ ‘Uiteraard.’ Claudia knikt, oogleden gesloten. ‘Mijn vriendin is de beste vriendin van de wereld,’ zingt Mick luidkeels. Ik lach en stel voor om aan de eettafel te gaan zitten. ‘Oeh, heb je smeersels?’ vraagt Zofia enthousiast. ‘Ik kan wat toast maken in je tosti-ijzer als mensen daar trek in hebben.’ ‘Dat zou echt top zijn,’ antwoord ik tevreden. Ik probeer niet te glunderen wanneer Thomas op de stoel naast me komt zitten. Het houten tafelblad voelt koel aan op de huid van mijn onderarmen. Het keukenraam staat op een kier voor frisse lucht. De heerlijke geuren van warm brood en hummus zijn een aangename verwelkoming op de muffe stank die in de woonkamer hing. Dat krijg je als je met een groep mensen in een kleine ruimte gaat zitten zonder raam open. ‘Wanneer ben jij voor het laatst naar de kapper geweest?’ flap ik eruit. Ik wijs zo strak als ik kan naar Thomas z’n krullen. ‘Hij krijgt een matje, hè,’ zegt Yassin. ‘Dat kan echt niet.’ Yassin kan nog wel normaal praten. Misschien had ik ook niet moeten drinken. Of alleen wat lichte biertjes. ‘Groepsdruk!’ roept Daniëlle. ‘Ik heb gewoon geen tijd gehad. Het is geen stijlkeuze ofzo.’ Thomas steekt zijn handen verdedigend op. ‘Dus het mag eraf?’ De scherpte in Claudia’s stem valt direct op. Iedereen draait zich naar haar toe. ‘Nu meteen?’ ‘Jij wil nu mijn kaar nippen? Haar knippen?’ Dat klinkt alsof Thomas ook iets te veel gedronken heeft. ‘Ik niet, Winnie.’ Ze gebaart vanaf de andere kant van de kop van de tafel naar mij met haar wijnglas. ‘Winnie heeft een veel betere hand-oogcoördinatie dan ik. Zelfs nu.’ Dat durft niemand in twijfel te trekken. Thomas draait zich vragend naar mij. Zijn elleboog rust zachtjes tegen mijn arm. Ik veeg schouderophalend een lok haar uit mijn gezicht. ‘Ik heb ooit mijn eigen pony bijgeknipt.’ ‘En dat was zo’n groot succes dat je die nu nog steeds hebt.’ Alex trekt diens wenkbrauwen op en wijst naar mijn ponyloze voorhoofd. Ik wapper zijn bezwaren weg. ‘Ik kan dit echt wel. En ik knip het gewoon niet te kort. Dan kan je altijd nog naar de kapper.’ Thomas bekijkt me met een scheve grijns, alsof hij de uitdaging wel wil aangaan. ‘Waarom niet? Laten we mijn haar knippen. Tenzij je een hele dure kapster bent natuurlijk.’ Ik barst in lachen uit. ‘Ik ben een kapster die jou betaalt met eten en drinken om je haar te mogen knippen. Denk niet dat ik er een carrière van moet maken.’ Ons zwijgzame oogcontact duurt net lang genoeg, zodat ik kan beseffen dat mijn wangen pijn doen van het glimlachen. ‘Waar liggen je scharen? Dit moet ik zien.’ Alex rommelt door mijn keukenlades. ‘Rechts! Nee, andere rechts,’ roept Claudia. Thomas staat op en sleept zijn stoel van de eettafel weg. ‘Hoe wil je me hebben?’ vraagt hij voordat hij gaat zitten. Na een overdreven luide lach van Mick, kan ik pas antwoorden. ‘Als je achterstevoren gaat zitten, kan ik beter bij je nek. Is dat oké?’ De langharige jongen knikt en neemt plaats. ‘Nu kan ik niet meer terug,’ fluistert hij. Ik pak de schaar van Alex aan en neem een pluk haar tussen mijn vingers. ‘Zeker weten?’ fluister ik. ‘Ja, doe maar.’ Knip. ‘Hm, haar is een stuk stugger dan ik dacht.’ Het duurt even voordat ik door de hele pluk heen ben. ‘Maar, je zei toch dat je dit eerder had gedaan?’ Thomas z’n stem slaat over. ‘Met een pony is het anders. Of misschien is mijn haar gewoon dunner. Het kan ook aan de schaar liggen. Die is al best oud, dus misschien is die niet meer zo scherp,’ begin ik te ratelen om hem op zijn gemak te stellen. Knip. Nog een pluk die elegant naar de grond dwarrelt en plaatsneemt op mijn vloer. Knip. ‘Het matje is in ieder geval weg.’ Yassin klapt tevreden. Thomas slikt. ‘Ziet er goed uit, man. Maak je geen zorgen,’ zegt Mick. ‘Thanks.’Een paar plukken later merk ik hoe fijn ik het vind om door Thomas z’n haar te woelen. Om de warmte van zijn huid onder mijn vingertoppen te voelen. Om zijn fruitige shampoo te ruiken. Ik loop om hem heen. ‘Kijk eens op.’ Zijn grote, blauwe ogen vinden die van mij. Hij trekt onzeker een mondhoek op. Waarom vind ik dat zo aandoenlijk? ‘Bevalt het uitzicht?’ Thomas knipoogt overdreven. ‘Ik kan mezelf nauwelijks bedwingen,’ antwoord ik theateraal en ik ga wijdbeens op zijn schoot zitten. ‘Ik ga nu de voorkant knippen, goed?’ ‘Ik vertrouw je,’ fluistert hij en mijn maag maakt een salto. Thomas bestudeert mijn gezicht en legt zijn handen op mijn bovenbenen. ‘Best warm hier, hè? Of niet?’ roept Daniëlle grinnikend. Ik draai me om, zodat ik haar kan aankijken om te reageren, en verlies mijn evenwicht. Een paar stevige handen op mijn billen voorkomen dat ik op de grond val. Mijn lichaam reageert daarop door me aan Thomas vast te klampen, mijn armen strak om hem heen gekruld. En zijn gezicht op een plek die ik doorgaans zou bewaren voor een derde date. Een paar seconden blijven we zo zitten en dan barst iedereen in lachen uit. ‘Nou, dat was iets intiemer dan de bedoeling was,’ mompel ik en ik klim van Thomas z’n schoot af. Ik schraap mijn keel en probeer de warmte die in mijn wangen kruipt te negeren. ‘Ik doe het wel staand.’Ik druk op het knopje om het licht in de gang aan te doen, zodat Thomas zichzelf in de spiegel kan bekijken. ‘Zoiets?’ Zijn wenkbrauwen schieten omhoog. ‘Dit ziet er beter uit dan ik verwacht had.’ Hij beweegt zijn hoofd van links naar rechts en terug, en woelt door zijn haar. ‘Misschien denk ik daar morgen anders over, maar dat zien we dan wel,’ zegt hij grijnzend. ‘Bedankt. ‘Geen probleem, ik deed het graag.’ Ik vouw mijn handen samen en glimlach. Weer zo’n moment van zwijgzaam oogcontact en vlinders in mijn buik. ‘Moet je… nog weg vanavond?’ Thomas knippert een paar keer en legt een hand op zijn voorhoofd. ‘Oh nee! Helemaal vergeten! Ik zou nog met de jongens gaan gamen… Ik heb er oprecht niet meer aan gedacht.’ Zijn hand rust nu op zijn mond. ‘Wat erg,’ zegt hij lachend. ‘Wil je taart mee om je excuses aan te bieden?’ stel ik voor. Hij schudt zijn hoofd. ‘Dat heeft nu weinig zijn meer, denk ik. Ik maak het de volgende keer wel goed.’ Dat klinkt alsof hij blijft. Ik beweeg mijn gewicht van mijn hielen naar mijn tenen en terug. Wat zeg ik nu? Moeten we het nog hebben over de laatste keer dat we alleen waren en zo dicht bij elkaar stonden? Plotseling begint Thomas zijn schouders te schokken. Hij fronst en krabt aan zijn rug. ‘Wat is dit nou weer?’ ‘Oh kak, je hebt natuurlijk geen schoon shirt hier! Al die afgeknipte haartjes gaan jeuken als een malle, sorry!’ Vloekend trekt Thomas zijn shirt uit. ‘Kan ik anders even douchen? Helpt dat?’ Het kost al mijn wilskracht om Thomas in zijn gezicht te blijven aankijken in plaats van mijn blik over zijn bovenlijf te laten glijden. ‘Je kan het altijd proberen,’ stotter ik. ‘Ik kan je shirt in de tussentijd wel even wassen op een kort programma.’ ‘Dat zou heel fijn zijn, dank je,' zegt Thomas opgelucht. Ik loop voor hem uit de trap op. ‘De badkamer is hier rechts. Je mag alle shampoo’s en zeepjes en conditioners gebruiken als je wilt. Ga je gang.’ Thomas steekt een duim op en loopt de kleinste badkamer ter wereld binnen. Er past precies een douche in en een wastafeltje met een ondiep kastje erboven. Zelfs het lichtknopje en de knop voor de ventilatie pasten er niet. Die zet ik automatisch vanaf de gang aan. ‘Oh wacht, ik zal hem voor je aanzetten. Het is best een ingewikkelde douche eigenlijk. Deze rechterknop is voor de temperatuur,’ leg ik uit. ‘Roep maar als je wat nodig heb,’ zeg ik terwijl ik de badkamer uit loop. ‘Thanks!’ Ik hoor kleding op de grond ploffen en bedenk dan dat Thomas nog een handdoek nodig heeft. Waar zijn mijn hersenen vanavond? Vloekend gris ik een handdoek van de stapel schone was die naast mijn wasmachine ligt om die de badkamer in te slingeren. Voordat ik dat doe, besef ik dat het een dekentje is. Ik loop terug, zucht luid, pak een handdoek en probeer het opnieuw. ‘Niet schrikken, ik gooi even een handdoek naar binnen!’ ‘Is goed,’ zegt Thomas ontspannen. Ik knijp mijn oogleden dicht, open de deur, laat de handdoek vallen en doe de deur dicht. Nu hopen dat die was draaien soepeler verloopt. Het zou een beetje jammer zijn als Thomas de hele avond zonder shirt moet rondlopen. Wacht… Is dat jammer? In gedachten verzonken vul ik de wasmachine en zoek ik het juiste programma. Een gil haalt me weer bij de les. Met twee sprongen sta ik voor de badkamerdeur en dan herinner ik me dat ik had moeten uitleggen hoe je de douche uitzet. KAK. ‘Ah! Hoe gaat dit uit?’ schreeuwt Thomas, gevolgd door gevloek en het geluid van waarschijnlijk flessen shampoo die op de badkamervloer vallen. ‘Je moet hem naar het midden draaien!’ ‘Welke knop? WELKE?’ ‘Rechts! Nee, links! Wacht.’ Paniekerig druk ik op de lichtknop in de gang, zodat het licht in de badkamer uitgaat en ik doe de deur open. Op de tast langs de vochtige wand vind ik de muur waar de douche aan gemonteerd zit en draai ik de juiste knop precies genoeg om een einde te maken aan dit fiasco. ‘Sorry hoor.’ Ik zucht diep en draai me om, richting de gang. Het is pikdonker, dus ik hou me vast aan de deurpost om niet uit te glijden. Thomas maakt een pfffft-geluid en dan bedenk ik dat ik ook nog niet heb uitgelegd hoe ik mijn badkamer graag opgeruimd heb. ‘Nu ik hier toch ben…’ Ik draai terug en kantel mijn hoofd omhoog, zodat ik zeker weet dat ik niet per ongeluk van alles zie. ‘Achter de knoppen van de douche hangt een trekker. Die moet je even langs de wanden en vloer halen. En de ventilator moet aan, maar dat heb ik al voor je gedaan. Die knop zit namelijk buiten de badkamer. En…’ ‘Wacht even. Ik ben nu de helft alweer vergeten,’ mompelt Thomas. ‘Trek die handdoek eens aan, wil je? Dan druk ik op het lichtknopje en ruimen we samen op goed? Hoe noem je dat, schoonmaken? Geen idee,’ ratel ik en ik voel om me heen op zoek naar de handdoek. ‘Ja, prima. Ik moet nog even bijkomen.’ Hij grinnikt. ‘Bedankt. Ik had niet verwacht dat ik vanavond hulp nodig zou hebben met douchen. Zoveel heb ik nou ook weer niet gedronken, toch?’ Ik glimlach. ‘We geven Claudia gewoon de schuld, goed? Niks aan het handje.’ Met een klik is het licht in de badkamer aan. ‘Dat is één.’ ‘Is dit een trekker?’ Thomas fronst naar het T-vormige voorwerp dat achter de doucheleidingen verstopt is. ‘Is het oké als ik dat grappig vind?’ Hij grijnst breed. ‘Wat? Dat het een trekker heet? Hoezo? Waar moet jij aan denken als je het woord ‘trekker’ hoort?’ Ik zet grote onschuldige ogen op en probeer niet mee te grijzen. Hij glimlacht naar me en gaat overeind staan. ‘Wat doen we nu?’ Ik laat mijn ogen vliegensvlug over hem heen glijden. Zo voelt het in ieder geval, alsof er maar een seconde voorbij gaat waarin ik zijn slanke figuur zie. Zijn ronde schouders, niet te gespierd. Zijn vlakke buik en navel die naar binnen gaat. Het korte, natte haar dat aan zijn voorhoofd plakt. En vooral de handdoek die natuurlijk nét iets te laag op zijn heupen hangt. ‘Ehm…’ ‘Trekken?’ Hij gniffelt en veegt zijn haar naar achteren. ‘Ja, goed idee.’ Ik knipper een paar keer en wijs op de trekker. ‘Ik pak een… iets ofzo waarmee je het doucheputje schoon kunt maken.’ Snel, weg van hier voordat hij ziet hoe rood ik aanloop.

In de feelgood serie van Winnie en Thomas een nieuw kort verhaal; Dit keer niet voor Kerst of Halloween, maar voor Valentijnsdag. Het is niet te zoetsappig en hopelijk een welkome afwisseling als je helemaal niet van Valentijn houdt.‘De eerste date, Valentijnsversie’“Dit is echt afschuwelijk. Ze hebben allebei nul persoonlijkheid,” zeg ik hoofdschuddend. Claudia gniffelt. “Maar hij heeft een sixpack en zij dikke tieten. In romcomwereld is dat genoeg.” Ze pakt ongegeneerd een ongeopende chocoladereep van de koffietafel en rukt de wikkel eraf. “Welke smaak is dat?” vraag ik met een mond vol witte chocola met framboos. Ik doe mijn best om niet op Claudia’s bank of mijn trui te morsen. “Maakt het uit?”“Niet echt. Doe mij ook maar een stukje. En…” Ik probeer niet te cringen van hoe sentimenteel gaat klinken wat ik nu ga zeggen. “Bedankt. Ik weet dat je geen waarde hecht aan de commerciële feestdag die men Valentijn noemt, maar ik weet ook dat jij en Mick graag ieder excuus aangrijpen om iets te vieren.”Mijn beste vriendin haalt haar schouders op en ploft terug op de bank. “Geen probleem. Mick en ik gaan volgende week eten in dat tentje waar we altijd langs wandelden voordat we samenwoonden. Die in het park met die schattige raampjes, weet je wel?”Ik knik en blaas zachtjes in mijn kop thee. Het licht van de straatlantaarns schijnt voorzichtig door de donkerrode gordijnen. De regen tikt gezellig op het dak. De deken op mijn schoot ik lekker warm. Een perfectere avond kan ik me momenteel niet voorstellen. “Scheelt ook weer in de portemonnee als je niet op Valentijnsdag zelf gaat,” voegt ze toe, tussen neus en lippen door. Ze richt zich weer op de film die aanstaat. “En ik wil niet dat je alleen bent vandaag.”Ik adem diep in en sta even stil bij hoe dankbaar ik daadwerkelijk ben. Claudia kent me door en door. Ze weet dat ik ongemakkelijk wordt van gevoelige moment, dus kijkt ze me niet aan als ze dit soort dingen zegt. Ze maakt tijd voor me vrij als ze weet dat ik haar nodig heb, zonder dat ik het hoef te vragen. Ze geeft me de ruimte om volledig mezelf te zijn, Valentijnhatend en al. “Dank je.”Claudia glimlacht naar het tv-scherm. “Dit is een van de redenen waarom ik de beste vriendin op de hele wereld ben.”“Daar proost ik op.” Ik leun vanaf mijn kant van de bank naar Claudia toe en tik haar mok thee aan met de mijne. Op dat moment gaat de bel. Claudia fronst. “Pakketje?”Ze schudt haar hoofd en schuift naar voren op de bank. “Mick? Is dat voor jou?” schreeuwt ze naar boven. Geen geluid. Zuchtend staat ze op. “Ik ga wel,” roept ze. “Hij heeft waarschijnlijk zijn koptelefoon op,” zegt ze over haar schouder tegen mij. “Ik zet de waterkoker ondertussen aan. We kunnen wel een refill gebruiken zo.” Op mijn dikke sokken met antislip stippen schuif ik naar de keuken. De voordeur gaat met een luide klik open. Het slot is blijkbaar nog steeds niet gesmeerd. Claudia’s stem klinkt verrast en vrolijk en ik hoor twee paar voetstappen door de gang lopen. De rest van het geluid wordt overstemd door het geraas van de waterkoker. Stiekem hoop ik dat wie het ook is, snel weggaat. In mijn trui en yoga-broek, met mijn haar in een warrige knot, ben ik in geen staat om een goeie indruk te maken. Wanneer de deur naar de woonkamer piepend open gaat, zinkt de moed me in de schoenen. Ik zet een ongemeende glimlach op en probeer mijn piekhaartjes glad te strijken. “Win? Ben je in de keuken?”“Ja, hier,” antwoord ik twijfelend. “Thomas is er ook.”“Oh oké.” Dat scheelt. Micks beste vriend gaat waarschijnlijk meteen naar boven om ook te gamen, dus veel interactie zullen we niet hebben. “Wil hij ook thee?” vraag ik uit beleefdheid. Claudia loopt het hoekje om met een brede grijns op haar gezicht. “Ik zat eigenlijk aan iets sterkers te denken. Zullen we wat cocktails drinken met z’n vieren?”Ik pers mijn lippen op elkaar. Dit was niet wat ik van deze avond had verwacht, maar ik besluit om mee te gaan in wat Claudia wil. Ik heb al anderhalf uur mijn zin gehad, dus ik kan best een uurtje gezellig doen en dan naar huis gaan. “Is goed. Wat heb je in huis?”“Ik kan niet geloven dat jij meer kan drinken dan Mick.” Thomas grinnikt terwijl hij een biertje voor zichzelf pakt. “Nou ja, meer drinken zou ik het niet noemen.” Ik neem nog een slokje van het zoete drankje dat Claudia heeft klaargemaakt en zet het glas meteen terug op de eettafel. Mijn wangen trekken samen van de hoeveelheid suiker die erin zit. Misschien moet ik ook overstappen op bier. “Hij sliep al de hele week slecht door gedoe op werk, dus ik denk dat hij gewoon moe was.” Mijn beste vriendin schatert het uit. Ze schuift haar stoel iets achteruit en gaat met haar bovenlichaam op de eettafel liggen. “Gedoe klinkt als gnoe.” Mijn wenkbrauwen schieten omhoog. “Gaat het wel goed?” Ik veeg wat blonde lokken uit haar gezicht en zet haar lege glas aan de kant. “Ik pak wat water.” Thomas pakt het glas aan en loopt naar het aanrecht. “Weet het niet,” mompelt Claudia. Ze gaapt luid. “Heb je wel gegeten voordat ik kwam?”Ze haalt haar schouders op. “Beetje. Voel me niet zo lekker.”Ik vloek binnensmonds. “Waarom stel je voor om cocktails te gaan drinken als je avondeten een chocoladereep was?” snauw ik bezorgd. Ik neem het glas water aan en geef het aan Claudia. Ze kreunt en probeert zich te verstoppen in haar haren. “Ik ga een tosti voor je maken. Ga maar even op de bank liggen,” beveel ik en ik help mijn beste vriendin overeind. “Ik draag haar wel,” stelt Thomas voor. “Dan kun jij uitzoeken waar het tosti-apparaat ligt.”Ik knipper vluchtig. “Ehm, dank je. Dat zou behoorlijk schelen. Pas op de punt van die kast. Die steekt meer uit dan je denkt.” Hij geeft me een knikje en kruipt onder Claudia’s vrije arm om haar van me over te nemen. Zuchtend aai ik over Claudia’s hoofd. Ik heb haar lokken bij elkaar gebonden in een losse knot, een dekentje over haar heen gelegd en een emmer naast de bank gezet voor het geval dat ze moet overgeven. De tosti heeft ze gelukkig zonder tegensputteren naar binnen gewerkt. Thomas z’n tosti kraakt wanneer hij een hap neemt. Hij kijkt geïntrigeerd op ons neer. “Interessante Valentijnsdag,” zegt hij grijnzend. Ik glimlach ongemakkelijk. “Zo had ik het ook niet bedacht.” We grinniken allebei. “Mick komt er goed vanaf. Hij ligt boven te ronken en wij zorgen voor zijn zieke vriendin.”“Zo zie je maar, aan een partner heb je ook niets, zelfs niet op Valentijnsdag.”“Gelukkig kan ze op jou rekenen. Als ik er zo aan toe ben, hoop ik dat Mick net zo zorgzaam is als jij.” Thomas neemt een laatste krakende hap en loopt met een leeg bordje naar de keuken. Mooi, dan kan hij me tenminste niet zien blozen. “Winnie. Ik moet iets opbiechten,” fluistert Claudia nauwelijks verstaanbaar. “Laat me raden: je probeert me aan Thomas te koppelen? Op Valentijnsdag, Clau? Echt?”Mijn beste vriendin kreunt ongenoegzaam. “Niet heel classy, maar lief bedoelt.” Ik wrijf zachtjes over haar rug. Ze kent me goed genoeg om te weten dat ik daar totaal niet op zit te wachten. Maar… ze kent me ook goed genoeg om te weten of Thomas bij me past. In gedachten verzonken staar ik naar de jongen die Claudia’s enorme foto van de duinen op Texel bewondert. Zijn handen losjes in zijn broekzakken. Zijn korte, bruine haar warrig op zijn hoofd, omdat hij er vaak doorheen woelt als hij aangeschoten is. Een ontspannen glimlach op zijn gezicht. Ja, natuurlijk is hij knap, met zijn blauwe ogen, hoekige kaak en slanke postuur, maar hebben we iets gemeen? Ik zie hem amper twee keer per jaar en we zijn nu pas op het punt dat we elkaars voornaam niet meer vergeten. Claudia’s gesnurk laat me opschrikken. Thomas maakt een geluid met zijn neus dat me vertelt dat hij zijn lach probeert in te houden. Ik kijk om en zie dat hij zijn hand voor zijn mond houdt. “Slaapt ze?” vraagt hij zonder de woorden hardop te zeggen. Ik pak een bankkussen, klem mijn kaken op elkaar en probeer vliegensvlug Claudia’s hoofd van mijn schoot naar het kussen te verplaatsen. Ze snurkt rustig verder. “Denk het wel,” fluister ik. “Wat doen we nu?”Thomas haalt zijn schouders op. “Ik neem nog een glaasje water denk ik. En ik zal die van Clau ook even bijvullen.” Ik loop achter Thomas aan de keuken in om zelf ook iets fris te pakken. “Wat een avond,” mompel ik. Zo zacht als ik kan, ruim ik de eettafel op. De vieze glazen zet ik in de vaatwasser. De drankflessen gaan terug de kast in. Met een vochtig doekje veeg ik de tafel schoon. “Ziet er goed uit.” Ik kijk op naar Thomas en zie dat hij goedkeurend naar de eettafel knikt. “Ze zijn je morgen vast dankbaar.”“Dat is ze geraden.”“Het is gek dat ik het niet weet, maar hoe hebben Claudia en jij elkaar eigenlijk leren kennen? Jullie zijn al langer bevriend dan Mick en ik toch? Dat moet wel als je een routine hebt voor dit soort situaties.” Hij grinnikt en vult zijn glas water bij. Kauwend op mijn wang neem ik plaats op de eettafel. Het is niet een verhaal dat ik graag deel, maar iets in Thomas z’n blik haalt uit me naar boven dat ik het toch vertel. Zijn oprechte interesse misschien. Of de alcohol die ik op heb. Ik schraap mijn keel en antwoord: “Ik werd gepest op de basisschool en Claudia was de enige die voor me opkwam. Zij had ook niet echt vrienden, dus we zijn eigenlijk uit noodzaak bevriend geraakt. En nu kennen we elkaar door en door.”“En steunen jullie elkaar nog steeds door dik en dun. Wauw.” Thomas bekijkt het plafond alsof hij diep in gedachten is verzonken. Ik haal mijn schouders op, omdat ik niet goed weet wat ik anders moet doen. “En jij?” vraag ik, starend naar de houten vloer. Thomas kantelt zijn hoofd. “Of ik gepest werd? Ja tuurlijk. Heb je gezien hoe scheef mijn neus staat? Of hoe slecht ik ben in voetbal?” zegt hij lachend. Nu is het mijn beurt om mijn lach in te houden. “Ik bedoelde hoe jij en Mick elkaar hebben leren kennen. Maar bedankt dat je dit met me hebt gedeeld.” Opnieuw dat verdomde blozen. “Ah, dat is niet zo’n mooi verhaal als dat van jullie. We kennen elkaar van de atletiekvereniging. Wij zijn de laatste van ons team die standaard bij elkaar komen op de vrijdagavond. Vroeger was onze vriendengroep veel groter. Hoe kleiner de groep, hoe hechter de vriendschap. Nu zit hij met me opgescheept.” Zijn schuine glimlach en droge humor geven me kriebels in mijn buik waar ik helemaal niet op zit te wachten. En een domme grijns die ik snel van mijn gezicht veeg. Misschien ben ik toch meer aangeschoten dan ik dacht. “Hier.” Thomas reikt me het drinken aan dat ik op het aanrecht had laten staan. “Het ziet eruit alsof je het warm hebt.”Vlug verberg ik mijn schaamte achter het glas ijsthee. “Bedankt.”Dan valt het me op dat hij niet terug naar het aanrecht is gelopen om er tegenaan te leunen. Hij is vlak voor me blijven staan. Knipperend kijk ik naar hem op. Mijn wenkbrauwen bewegen vragend omhoog. “Mag ik?” vraagt hij, wijzend naar mijn borstkas waar de veters die uit de capuchon van mijn trui komen rusten. “Ik heb er een hekel aan als ze ongelijk zijn.” Ik knik sprakeloos. Met zorg trekt hij mijn ene veter korte stukjes naar beneden tot hij tevreden is. In de tussentijd bewonder ik zijn gezicht van dichtbij. Zijn neus die inderdaad wat scheef staat. Zijn donkere wenkbrauwen. De pigmentvlekjes op zijn kaak. “Is dat een litteken?” flap ik eruit. Mijn wijsvinger duwt in zijn kin, precies waar een wit lijntje loopt. Thomas kijkt scheel naar beneden en fronst. “Ik denk het wel. Kan het niet zien vanaf hier.” We schateren tot Thomas ‘shhhh’ zegt. Hij legt onhandig zijn vinger op mijn lippen. “Claudia slaapt.” Misschien is hij ook iets meer aangeschoten dan ik dacht. Onze knieën raken elkaar voorzichtig wanneer Thomas naar me toe buigt en ik mijn gezicht omhoog kantel. Wat er precies gaat gebeuren, wordt hardhandig verstoord door overgeefgeluiden uit de woonkamer. Tegelijk draaien Thomas en ik ons naar de bank waar Claudia op ligt. Gelukkig hangt ze netjes boven de emmer. Ik hups van de tafel af en ren naar mijn beste vriendin om haar moed in te spreken. “Kan ik iets doen om te helpen?” vraagt Thomas na een paar minuten. “Hebben jullie nog water nodig? Doekjes? Eten?”“Nee, ik heb het wel onder controle. Bedankt.” Ik pers mijn lippen verontschuldigend op elkaar. “Misschien is het beter als je naar huis gaat. Moet je ver?”Thomas schudt zijn hoofd. “Kwartiertje fietsen, dat red ik wel.” We blijven elkaar nog even aanstaren. Ik weet niet wat ik moest zeggen en hij waarschijnlijk ook niet. “Mick heeft geen wachtwoord op zijn telefoon, dus je kunt me gewoon bellen als je nog iets nodig hebt. Mijn nummer staat opgeslagen onder ‘Stoeptegel’. Geen grap.”Ik gniffel. “Dat verhaal móét ik een andere keer horen. Wel thuis.”“Is goed. Slaap lekker allebei. Tot… later?”“Later,” bevestig ik voordat Claudia opnieuw overgeeft.

Heb jij vorige jij 'Een kort, romantisch kerstverhaal' gelezen over de eerste date van Winnie en Thomas? Als je dat leuk vond, heb ik goed nieuws voor je. Ik heb een kort verhaal geschreven over hoe Winnie en Thomas elkaar ontmoet hebben. Veel leesplezier! 'De eerste date, Halloweenversie'Ik perste mijn lippen afkeurend samen en fronste diep. “Wat moet jij voorstellen?”De jongen tegenover me droeg een gewoon shirt, een witte met een donkergroen borstzakje. Niets eens iets zwarts. En een spijkerbroek. Hij haalde zijn schouders op en tuitte zijn lippen. Zijn handen verlieten zijn broekzakken niet. “Ik ben niet verkleed.”“Ja, dat zie ik.” Ik rolde met mijn ogen. De helft van de mensen die waren komen opdagen voor Claudia’s Halloweenfeest hadden geen kostuum aan. Ze had haar stinkende best gedaan op de decoratie en snacks. Is het aantrekken van een onesie zelfs teveel gevraagd?“Ik doe niet aan verkleedfeestjes.” De blik van de jongen bleef hangen op mijn schoenen. Mijn paarse sneakers waren verreweg het meest saaie aan mijn outfit, dus ging ik er vanuit dat hij zich toch een beetje schaamde. Goed zo. Ik had zeker een half uur besteed aan mijn schmink, waardoor ik eruit zag als een demon met een grote mond en veel scherpe tanden. Het paste perfect bij mijn elfenjurkje en vleugels. Als geheel vormde ik een demonische tandenfee en ik was er enorm trots op. Het slabbetje had ik zelf met bloedende tanden beschilderd. “Waarom ben je dan gekomen?” Ik flapte het er zo uit. In mijn hoofd vervloekte ik de drie biertjes die ik ondertussen al gedronken had. Het was niet aan mij om zo tegen Claudia’s gasten te praten. “Ik ben Thomas” Hij zei het alsof dat alles verklaarde, maar ook alsof het een vraag was. De lege blik op mijn gezicht was genoeg om hem verder te laten vertellen. “De beste vriend van Claudia’s vriendje?”“Oh, die Thomas!” Mijn wangen werden warm van schaamte. Het feit dat ik hem vergeten was, wijdde ik ook aan het bier. “Ik ben Winnie, aangenaam.” Ik zwaaide ongemakkelijk, omdat ik hem geen kleffe zweethand wilde geven. “Hi.” Hij zwaaide ongemakkelijk terug. “Heb je al wat te drinken? Ik was net op weg om meer bier uit te delen.” Ik gebaarde naar de keuken. “Ik loop wel mee,” antwoordde hij knikkend. “Het is trouwens niet alsof ik me alleen niet voor dit feest niet wil verkleden. Ik doe het gewoon nooit.” Hij hakkelde en maakte verontschuldigende gebaren met zijn handen. “Snap ik, maar het is jammer voor Claudia. Ben je al in de woonkamer geweest? De aankleding is echt grandioos. Dat zeg ik niet alleen, omdat ik de hele ochtend dat gore spinnenweb uit de knoop heb lopen halen om het netjes op te hangen.” Thomas grinnikte. “Nee, ik ben net pas aangekomen eigenlijk. Verder dan de hal en nu de keuken was ik nog niet.” “Ah!” zei ik terwijl ik de koelkast opentrok. “Dan staat je wat te wachten. Kom!” Ik drukte Thomas z'n armen voor blikjes Heineken en begeleidde hem naar de woonkamer. Een zelfvoldane grijns verscheen op mijn gezicht toen hij verrast naar adem hapte. Natuurlijk was ik zelf ook sprakeloos toen ik voor het eerst binnenkwam nadat alle lichten uit waren. De beamer schijnt een spookachtige gloed op en vitrage midden in de ruimte en projecteert dansende geesten. De tafels zijn bedekt met bloederige lakens en rafelende stof, pompoenlampjes, waxinelichtjes in kaarsenhouders met griezelige silhouetten, beschilderde wijnflessen met verdorde bloemen, en grimmige snacks. Vega knakworsten die lijken op vingers, muffins met aarde gemaakt van koekjes en maden van marsepein, bananen in de vorm van spoken, punch met een bevroren hand erin. Op de tv speelt een scène af met geesten die in skeletten veranderen en weer terug. Mijn spinnenweb prijkt met spin en al in de hoek. “Het maakt je sprakeloos, hè?” zei ik net hard genoeg om over de Halloweenplaylist heen hoorbaar te zijn. “Behoorlijk.” Thomas stapte verder de kamer in en grijnsde goedkeurend. Hij bekeek het groepje mensen naast de tv fronsend. “Is dit iedereen?”“Nee, dit is de harde kern. Claudia heeft deze mensen een uurtje eerder uitgenodigd om te helpen opbouwen en schminken. Je bent gewoon vroeg.”“Hm.” Zijn ogen gleden gefascineerd door de ruimte. “Er is dus nog tijd voor wat make-up, als je toch mee wilt doen…” Ik knipperde vlug met mijn wimpers en vlocht mijn vingers in elkaar. Thomas zuchtte en kruiste zijn armen. “Denk je echt dat Claudia daar zoveel waarde aan hecht?”“Zeker weten. Iedereen hier. Ik ook,” antwoordde ik met de breedste glimlach die ik had. Hij wreef bedachtzaam over zijn gestoppelde kin. “Nou goed dan, maar niet te veel.”Meteen rende ik de kamer uit. “Clau!” gilde ik. “Waar is de schmink?!”Ik bestudeerde Thomas z'n gezicht met oogleden samengeknepen van concentratie. “Wat denk jij? Wat past het beste bij hem?” “Dat is een goeie vraag…” Claudia’s kin rustte op mijn linkerschouder. Haar schmink zat rond de zijkant en bovenkant van haar hoofd, zodat het leek alsof haar gezicht er ieder moment af kon vallen, dus haar kin zou niet afgeven op mijn paarse jurk. “Niet te veel, hè?” Thomas z'n verwrongen uitdrukking vertelde me dat hij alweer spijt had van zijn beslissing. “Stel je niet aan.” Met moeite kon ik mijn grijns verbergen. “Kun je niet gewoon slachtoffer van de tandenfee zijn?” vroeg Claudia luchtig. Het gewicht van haar kin op mijn schouder verdween en ik hoorde haar een stap naar achteren zetten. Thomas volgde mijn beste vriendin met zijn ogen. Zijn verwarde blik veranderde naar begripvol en toen knikte hij. “Ja, dat is goed.”Ik draaide me om en zag een verdacht onschuldige lach op Claudia’s gezicht. Ze was iets van plan. Ze had Thomas instructies gegeven, maar ik kon niet bedenken waarvoor. Met tegenzin draaide ik me terug. “Prima, slachtoffer it is.”We schoven wat van de decoraties aan de kant, zodat Thomas op de rand van de eettafel kon zitten. Ik tilde zijn kin iets op en bewoog zijn gezicht van links naar rechts. “Hij moet sowieso zo’n tijdelijke tattoo hebben van tandafdrukken. Zo eentje,” zei ik, wijzend op mijn eigen voorhoofd. “Goed idee, die haal ik wel. Misschien moet je ook wat mondafdrukken maken, alsof hij tegenstribbelde terwijl je zijn tanden uit zijn mond probeerde te eten.” Claudia had grote ogen, dezelfde grote ogen die ze altijd kreeg tijdens het uitvoeren van haar plannen. “Wat voor mondafdrukken?” Ik sprak de woorden traag en achterdochtig uit. “Nou gewoon, zwarte lippen ofzo. Je hebt je mond toch zwart geschilderd?” Mijn beste vriendin haalde haar schouders op en knipperde, hetzelfde knipperen dat ik bij Thomas had geprobeerd om hem over te halen. Ik zette mijn handen in mijn zij. “Je wil dat ik hem een zwarte kus geef?” vroeg ik toonloos. Claudia knikte trots. “Ja, eentje op zijn wang ofzo. En dan op zijn andere wang bloederige strepen van vingerafdrukken. Alsof je zijn hoofd vast hebt gehouden met bebloede handen.”Mijn wenkbrauwen trokken zich verontwaardigd op. “Je bent single. Hij is single. Het is maar een kus op zijn wang.” Ah, dat was het plan dus. Ze probeerde ons te koppelen. “Zie het als een uitbreiding van jouw kostuum. Thomas kan een extra accessoire zijn.” Claudia grinnikte. Beide keken ze me verwachtingsvol aan, Thomas iets zenuwachtiger dan Claudia. “Als jullie hier allebei uitzinnig blij van worden…” Ik zuchtte overdreven en gaf Thomas een kus op zijn wang, terwijl ik bloed op zijn gezicht smeerde. Heel romantisch allemaal. “En misschien eentje in zijn nek en een zwarte veeg op zijn voorhoofd, zodat het lijkt alsof…” begon Claudia. “Ja, ja, ja. Ik zal hem helemaal onderzoenen. Ga jij lekker wat bier koud zetten ofzo.” Ik wapperde met mijn handen, zodat mijn beste vriendin ons met rust moest laten. “Veel plezier!” riep ze na. Ik draaide me met een zenuwachtige misselijkheid in mijn buik terug naar Thomas. Top dat alles nu ontzettend geforceerd aanvoelt. Bedankt, Claudia. We keken elkaar even aan in een ongemakkelijke stilte. “Persoonlijk denk ik dat een extra kusafdruk in mijn nek de outfit echt compleet zou maken,” zei Thomas met volle overtuiging, voordat we allebei in lachen uitbarstte. “Je hebt nog niet eens gezien hoe je er nu uitziet,” zei ik tussen het lachen door. “Vertel me eens hoe je vind dat ik er uitzie dan.” Hij nam een slok van zijn bier zonder oogcontact te verbreken. Ik rolde met mijn ogen. “Ik doe niet aan complimentjes op commando. Daarnaast, je hebt ook niets over mijn kostuum gezegd, dus dan staan we gelijk.”“Het is lastig om iets te zeggen dat niet verkeerd over gaat komen. Ik kan zeggen dat je prachtig bent, maar dat is ongeloofwaardig met die schmink. Ik kan zeggen dat je er gruwelijk uitziet. Dat klinkt ook niet erg positief…” Thomas leunde iets achterover en nam me van top tot teen in zich op. Het maakte me nog nerveuzer dan ik al was. Ik verborg mijn klamme handen achter mijn rug, tussen mijn elfenvleugels. “De jurk staat goed bij je figuur en ik kan zien dat je veel aandacht hebt besteed aan je outfit en het verhaal erachter. Dat kan ik waarderen. Het is lief dat je zo je best doen om Claudia een fijne verjaardag te bezorgen. Een Halloweenverjaardag is niet niks.” De oprechtheid in zijn stem raakte me meer dan ik wilde toegeven. Het maakte me sprakeloos. Ik knipperde een paar keer, als een reflex uit verrassing dit keer, niet als overtuigingsmiddel. “Dankje,” was het enige dat ik kon uitbrengen. “Als je nog wat extra schmink wil toevoegen, mag dat,” zei Thomas terwijl hij rond zijn gezicht wees. “Een echte kus zou leuk zijn, maar we kennen elkaar pas net, dus ik snap het als je daar niet op zit te wachten. Een neppe kus of wat extra bloed is ook oké.”Ik glunderde en voelde iets anders in mijn buik dan krampachtige zenuwen. Vleermuizen of kleine demonische tandenfeeën misschien. “Ik zal zien wat ik kan doen.”

Als je op zoek bent naar tips voor productief schrijven, zit je hier aan het juiste adres. Het doen van een schrijfsprint werkt heel goed voor sommige auteurs en voor anderen wat minder. In deze blog leg ik uit wat een schrijfsprint is, hoe je dit kunt aanpakken en of het je helpt productief te schrijven.Wat is een schrijfsprint?Een schrijfsprint is een afgekaderd moment waarin je niets anders doet dan schrijven. (Of herschrijven of een outline maken of onderzoek doen, zolang het maar nuttig is voor je verhaal.) Hoe ik dat meestal invul, is door een timer te zetten voor twintig minuten en daarin te schrijven of herschrijven. Het is hierin niet belangrijk dat alles perfect of gedetailleerd is, maar dat je iets op papier krijgt. Als je in de flow komt, kun je nog een sprintje doen.Hoe kan een schrijfsprint eruit ziet?1. Doel bepalen2. Afzonderen 3. Online duwtje in de rug4. Timer aanzetten5. Schrijven6. Stoppen! Als eerste bepaal ik wat mijn doel (!) voor een sprint is. Mijn werkwijzen voor schrijven en herschrijven zijn heel anders. Als ik ga schrijven, lees ik terug wat ik ervoor heb geschreven om weer in het verhaal te komen. Als ik ga editten, kies ik bijvoorbeeld welke vulwoorden ik ga wegwerken of welke feedback ik aanpak. Afzonderen (2) houdt voor mij in dat ik mijn telefoon wegleg of op stil zet. Ik zorg dat ik niet gestoord kan worden. (Dat geldt ook voor e-mail- of chatmeldingen op de computer trouwens.) Soms vraag ik of andere mensen mee willen sprinten (3). Dan komen samen in een speciaal Discord-kanaal voor een gemeenschappelijke timer. Op andere momenten sprint ik liever alleen. Hier ga ik verderop in deze blog dieper op in. Pas als ik deze voorbereidingen heb getroffen, zet ik een timer aan (4). Meestal sprint ik twintig minuten (5). Na het sprintje is het belangrijk dat je ook echt stopt (6). Het belangrijkste is dat je trots bent op de voortgang die je gemaakt hebt, hoe klein of groot deze ook is. Als je in de flow zit, kun je natuurlijk nog een sprintje doen, maar het doel van sprintjes is dat je het schrijven van een verhaal klein maakt, laagdrempelig. Pas dus op met hoe erg je jezelf pusht.Wanneer werkt een schrijfsprint?Alleen schrijvenVoor mij werken schrijfsprintjes het beste wanneer ik alleen thuis zit met of zonder instrumentale muziek aan. Het helpt enorm als ik al precies weet wat voor scène ik in het sprintje wil uitwerken. Daarom raad ik aan eerst een outline te maken. Als ik iets nieuws moet bedenken, lekker creatief brainstormen, helpt het juist helemaal niet om een timer aan te zetten. Dan krijg ik daar alleen maar stress van. Dan kan ik beter in het Discord-kanaal ideeën uitwisselen buiten een sprint om.Samen schrijvenMaar! Samen schrijven vind ik ook prettig. Het motiveert me enorm om te weten dat andere mensen tegelijkertijd met me aan het schrijven zijn, al is een berichtje ‘ik ga schrijven’ meestal wel genoeg. Een gezamenlijk online schrijfsprintje heeft voor mij twee kanten: het nakletsen zorgt ervoor dat ik aan de ene kant nieuwe ingevingen kan krijgen. Aan de andere kant zorgt het ook dat ik minder meters maak. Je moet je dus afvragen: met welk doel schrijf ik vandaag? En wat voor schrijfsprintje past daar het beste bij?Fysiek samenkomen en schrijvenLaatst heb ik ook een schrijfsprintje in het eggie gedaan! Met Jacodine, Ruby en Heleen zat ik bij een tentje in Utrecht, allemaal met laptops op tafel. Timer aan, schrijven, kopje thee tussendoor, en meer schrijven. We hebben ook gebrainstormd over het einde van het verhaal dat ik heb ingeleverd voor de Zilverspoorwedstrijd. Dat was enorm behulpzaam en ook heel leuk. Toch heb ik voor mijn doen niet bijzonder veel geschreven/herschreven, omdat we ook veel gekletst hebben. Dat was op dat moment niet erg. Ik wist dat ik het hele einde om moest gooien, dus de frisse blikken waren echt heel fijn. Maar, als ik alle tijd die ik tijdens het live schrijven in mijn eentje thuis had gezet, had ik kwantitatief meer kunnen schrijven. Kwalitatief? Dat betwijfel ik.Conclusie: schrijfsprintjes helpen met productief schrijvenIk raad het zeker aan om eens een fysiek schrijfsprintje te doen. Het is een leuke ervaring en ook heel gezellig. Samen sparren levert waardevolle inzichten en inspiratie op! Het is een soort proeflezen light, omdat je verhaal niet daadwerkelijk gelezen wordt, maar je het er wel over hebt. Als je aan het editten of herschrijven bent, is het misschien beter om jezelf thuis ‘op te sluiten’ tot de klus geklaard is. Dan moet ik me echt goed kunnen concentreren en helemaal in het verhaal duiken, zodat ik niet vergeet met welke details ik rekening moet houden. Nu ben ik wel benieuwd, welke schrijfmethodes werken voor jou het beste? Ik ken mensen die een week in een hutje op de hei gaan zitten, zodat niemand ze stoort. Of mensen die op vakantie inspiratie moeten opdoen om verder te kunnen. Of mensen die juist een weekendje weg gaan met andere auteurs om samen live te schrijven. Ik hoor het graag!

Per ongeluk is mijn nieuwste manuscript een character driven boek geworden. Dat is totaal anders dan de plot driven verhalen die ik gewend ben om te schrijven. Dus toen ik besefte dat ik character driven aan het schrijven was, ging ik op zoek naar tips. Een samenvatting van mijn online zoektocht deel ik hier met je. De tips die ik via Instagram het vaakst kreeg, zijn: geef je personages een drijfveer, verplaats je in hen, kijk naar hun wensen en angsten, zorg dat er een fysiek én mentaal conflict is en maak je vooral niet te druk om het plot.Wat houdt een ‘character driven’ verhaal in?Personages worden in een character driven verhaal gevormd door wat ze meemaken. Die persoonlijke ontwikkelingen vormen ook de kern van het verhaal volgens https://mirjamschippers.nl/schrijfpraat-18-een-paar-schrijftips/. De personages laten zich eerder leiden door interne conflicten dan door externe gebeurtenissen (zoals bij een plot driven verhaal). Ze ‘bepalen’ zelf wat ze doen en waar ze heen gaan. Maar hoe bedenk je dat?Hoe begin je met het schrijven van een character driven verhaal?1. Denk na over hoe je wil dat je verhaal verloopt. Wat is de belangrijkste gebeurtenis waar je dit verhaal op gaat baseren? 2. Welke personages passen daarbij? 3. Kun je die personages beter uitwerken? Wie zijn ze en hoe gedragen ze zich? Hoe zit hun persoonlijkheid in elkaar? Waar hebben ze sterke meningen over? Wat is hun perspectief op de wereld? Hoe zien ze eruit? Hoe oud zijn ze? Hoe klinken/praten ze? Wat hebben ze meegemaakt? Je kunt zelfs zoeken naar plaatjes van mensen/wezens die bij het beeld dat je van ze hebt in je hoofd. 4. Extra belangrijk en daarom een apart punt: wat zijn de flaws van je personages? Wat is hun drijfveer? Wat willen ze het allerliefst bereiken? Wat is het verschil tussen wat ze willen en wat ze nodig hebben? 5. Daar baseer je namelijk een achtergrondverhaal en de persoonlijke ontwikkeling op. Schrijf daarom voor ieder belangrijk personage een gedetailleerd achtergrondverhaal uit. Tips daarvoor geef ik in deze blog. 6. Schrijf op welke gebeurtenissen belangrijk zijn bij de persoonlijke ontwikkeling die je personages gaan doormaken in je verhaal. Gaat je personage bijvoorbeeld een angst overwinnen? Bedenk dan hoe dat gaat gebeuren. Wat voor scène past daarbij? Gaat je personage zich ergens bewust van worden? Wat triggert dat? 7. Bedenk ook wat de relaties tussen je personages en bijpersonen zijn: vijanden, love interests, vrienden, teamgenoten, scholieren? Relaties kunnen zich bijvoorbeeld ontwikkelen als: startpunt > diepere relatie > conflict tussen mensen > oplossing (deze kan positief of negatief zijn onder andere door contact te verbreken). Zorg dat je een duidelijk beeld hebt van alle belangrijke personages, zodat je ze door en door kent. Hiermee wordt het veel makkelijker om scènes ook daadwerkelijk uitwerken.Wat is persoonlijke ontwikkeling eigenlijk?Ik heb onderstaande samenvattingen samengevat met mijn eigen interpretatie:1. Startpunt2. Iets dwingt je personage om permanent of tijdelijk te veranderen (druk, een gebeurtenis, emoties, een uitdaging) 3. Hier komt een bepaald besef uit en je personage ervaart nieuwe emoties4. Dat kan een persoonlijke crisis opleveren die je personage voor een keuze zet: ga ik terug naar het startpunt, blijf ik in wie ik veranderd ben of ga ik opnieuw veranderen? 5. Op basis van die keuze doet je personage iets: terug naar het startpunt, worstelen innerlijk conflict of tevreden zijn met wat er gebeurd is. 6. Daar komt een bepaalde emotie uit die zelf weer consequenties kan hebben. https://www.how-to-write-a-book-now.com/how-to-plot-a-characterdriven-story.html vat persoonlijke ontwikkeling samen als: oorspronkelijke aanpak > groei die je personage doormaakt op basis van druk om te veranderen > persoonlijke crisis met een kantelpunt > je personage kiest een kant > goede of slechte uitkomst met eventueel innerlijk conflict als gevolg. Het helpt volgens https://rachelgieselgrimm.com/blog/character-driven-plot ook om veel character driven verhalen te lezen en in chronologische volgorde op te schrijven wat er gebeurt, zodat je het kunt bestuderen. https://www.wikihow.com/Create-a-Character-Driven-Book vat persoonlijke ontwikkeling samen als: beginpunt > uitdaging > besef > verandering. https://michaelbjorkwrites.tumblr.com/post/623179469119684610/how-to-write-a-character-driven-plot vat persoonlijke ontwikkeling samen als een cyclus: emotie > actie > consequentie > verandering > emotie. Supertip om writersblock te voorkomen tijdens het schrijven van een character driven verhaal 1. Startpunt2. Iets dwingt je personage om permanent of tijdelijk te veranderen (druk, een gebeurtenis, emoties, een uitdaging) 3. Hier komt een bepaald besef uit en je personage ervaart nieuwe emoties4. Dat kan een persoonlijke crisis opleveren die je personage voor een keuze zet: ga ik terug naar het startpunt, blijf ik in wie ik veranderd ben of ga ik opnieuw veranderen? 5. Op basis van die keuze doet je personage iets: terug naar het startpunt, worstelen innerlijk conflict of tevreden zijn met wat er gebeurd is. 6. Daar komt een bepaalde emotie uit die zelf weer consequenties kan hebben. https://www.how-to-write-a-book-now.com/how-to-plot-a-characterdriven-story.html vat persoonlijke ontwikkeling samen als: oorspronkelijke aanpak > groei die je personage doormaakt op basis van druk om te veranderen > persoonlijke crisis met een kantelpunt > je personage kiest een kant > goede of slechte uitkomst met eventueel innerlijk conflict als gevolg. Het helpt volgens https://rachelgieselgrimm.com/blog/character-driven-plot ook om veel character driven verhalen te lezen en in chronologische volgorde op te schrijven wat er gebeurt, zodat je het kunt bestuderen. https://www.wikihow.com/Create-a-Character-Driven-Book vat persoonlijke ontwikkeling samen als: beginpunt > uitdaging > besef > verandering. https://michaelbjorkwrites.tumblr.com/post/623179469119684610/how-to-write-a-character-driven-plot vat persoonlijke ontwikkeling samen als een cyclus: emotie > actie > consequentie > verandering > emotie.Supertip van https://writingcooperative.com/how-i-learned-to-write-character-driven-stories-9326048da204 voor als je last hebt van writersblock: wat heeft je hoofdpersoon bij zich? Wat zit er in diens zakken of rugtas? Wat bewaren ze waar ze wonen? Hoe ziet hun woning eruit? Wat zouden ze doen op een hele drukke of juist rustige locatie? Zorg dat je dit soort details gebruikt om je personages nog beter te leren kennen en beter in hun hoofd te kunnen kruipen. En een aanvulling van https://www.wikihow.com/Create-a-Character-Driven-Book: een letterlijke reis kan helpen bij een ‘persoonlijke reis’ als je er even niet uitkomt.Hoe schrijf je de outline van een character driven verhaal?In stap 2 van deze blog heb ik beschreven hoe je de outline van een verhaal kunt maken. Bij een character driven verhaal is daarnaast het extra belangrijk om te letten op: De reis van ‘ik wil iets’ naar ‘ik heb iets bereikt’. Je personage heeft een motivatie, dus wat gaan ze doen om hun doel te bereiken? En belangrijker nog: wat kan daarbij allemaal mis gaan? Wie kunnen je personages op weg helpen of juist de weg versperren en waarom? Het doel dat je personages willen bereiken. Wat gebeurt er als ze dat behalen? Wat gebeurt er als ze het niet halen? Wat winnen of verliezen ze bij het wel of niet behalen van het doel? Wat leren ze onderweg? Welke dingen zijn stiekem belangrijker of juist onbelangrijker dan je personages eerst dachten? Wat je personages van de setting van je verhaal zouden vinden. Zijn ze er tevreden mee of willen ze juist verandering? Wat voor mogelijkheden hebben ze in jouw wereld? Je kunt hierbij nadenken over politiek, religie en cultuur. Niet te snel een plot schrijven! Hier leg ik in de volgende alinea wat meer over uit. Geef je personages de controle over je character driven verhaalVolgens https://writingcooperative.com/how-i-learned-to-write-character-driven-stories-9326048da204 is het ook belangrijk om ‘personages het verhaal te laten dragen naar waar ze willen’. Jouw personages bepalen wat er gebeurt in je verhaal, omdat zij de kern zijn. Probeer dus bij iedere keuze of scène na te denken: wat zou dit personage nu logischerwijs doen? Wat voelt het beste? Kruip echt in hun hoofd. Ik was gewend dat gebeurtenissen mijn personages mee namen naar waar ik ze wilde hebben (onafhankelijk van wat ze zelf zouden willen), terwijl dat dus compleet andersom werkt voor character driven verhalen. Bepaal het plot van je verhaal dus ook pas wanneer jij je personages door en door kent.Hoe controleer je de outline van een character driven verhaal?Als je daar eenmaal een eerste opzet van hebt voor je character driven verhaal, is het belangrijk om jezelf de volgende vraag te stellen volgens https://rachelgieselgrimm.com/blog/character-driven-plot. Wat gebeurt er en waarom moet de lezer daar om geven? Alles wat je personages doen moet invloed hebben op het verhaal en dus op de persoonlijke ontwikkeling, omdat het verhaal daar om draait.Overige bronnen:Hier is een concreet voorbeeld uitgewerkt: https://writeandco.com/character-driven-story-structure/ https://www.masterclass.com/articles/how-to-write-plot-driven-vs-character-driven-stories#4-tips-for-writing-a-plotdriven-story https://www.book-editing.com/write-science-fiction1/

Als je deze blog over het maken van een fantasy landkaart gelezen hebt, weet je dat ik momenteel aan een nieuw manuscript werk. Op het laatste moment heeft een van mijn bijpersonages bedacht dat ze een hoofdpersonage moet worden. Wat doe je dan? Dan heeft ze ineens een (uitgebreider) achtergrondverhaal nodig. Maar ik kende haar zelf niet eens. Hoe moest ik haar verhaal dan gaan schrijven? Tip van René: begin een gesprek in je hoofdTijdens een gesprek met een collega bedacht is dat ik marketing technieken ook kan toepassen op het manuscript! De tip die collega René me gaf, is om een gesprek aan te gaan met je doelgroep. Dat werkt ontzettend goed voor content marketing, dus waarom niet ook voor het schrijven van fantasy boeken? Ik ben dus een gesprek in mijn hoofd aangegaan met bijpersonage Cleo en dat heb ik in deze blog beschreven. Cleo heeft me dankzij René kunnen inspireren om mijn manuscript een nieuw leven in te blazen. Weg writersblock.Benieuwd hoe zo’n gesprek in je hoofd er dan uitziet?Dit is wat ik geschreven heb op basis van de nieuwe golf aan inspiratie. (Meteen ook een voorproefje van het manuscript met de werktitel Vogelvrij trouwens ;)) Laat me vooral via Instagram weten wat je denkt! Het zonlicht straalt warm naar binnen terwijl Cleo ineens in mijn woonkamer verschijnt. Toegegeven, het is ook mijn keuken en eetkamer, dus veel ruimte voor haar is er niet. Ze vouwt dan ook meteen haar armen over elkaar en trekt haar neus op. Het eerste dat ze tegen me zegt, is: ‘Het is te druk hier. Ik word er onrustig van. Had je niet kunnen opruimen?’‘Dit is hoe het er hier uitziet als het opgeruimd is,’ antwoord ik schouderophalend en ik klap mijn laptop open. ‘Ik heb nou eenmaal veel spullen.’ Dat is ze in de schuilplaats natuurlijk niet gewend. ‘Hm, dat zie ik ja.’ Cleo draait nog een rondje met mondhoeken die afkeurend naar beneden hangen. ‘Het is je eigen schuld dat je hier bent hoor. Jij begon zelf over je zussen, dus nu moet ik een heel verhaal bedenken over je jeugd.’ Het klonk defensiever dan ik wilde, maar dit manuscript moet perfect zijn. Het moet beter zijn dan alles dat ik ooit heb geschreven. Als Cleo niet helpt, gaat dat ‘m niet worden. Cleo zwiept haar korte, zwarte haren over haar schouder en kijkt op me neer. ‘Ik verdien gewoon beter dat de positie die je me hebt gegeven. Hielder en Vink zijn helemaal niet zo interessant hoor.’ Ze bekijkt haar nagels en wrijft een losse wimper van haar wang, secuur genoeg om haar zwarte oogmake-up niet uit te vegen. ‘Als je me wat meer over je opvoeding vertelt, ben je hier zo weer weg, goed?’‘Prima. Ik had heel veel zussen en we woonden tussen allemaal boerderijen in een dorp ver achter Verendael.’Stilte. Met samengeperste lippen en een blik van ongemak in mijn ogen kijk ik op. ‘Dat is niet alles dat je gaat vertellen toch? Daar kan ik niets mee.’Cleo rolt met haar ogen en zucht diep. ‘Van mijn zes zussen was ik de jongste en we hielden allemaal veel van elkaar. Ben ik nu klaar?’ Ze laat haar blik nog eens over mijn boekenkast glijden, zonder afkeuring dit keer. Vermijdt ze bewust mijn oogcontact? Haar vingers friemelen als vanzelf aan haar nagels en Cleo trekt haar schouders op. Ze is zenuwachtig. Dat betekent dat ik door moet vragen. ‘En wat voor werk deden je ouders?’Cleo slikt en knippert vluchtig. ‘Ze tuinierden en maakten theerecepten voor het hele dorp. Iedereen kwam naar ons huis als ze thee of advies over kruiden wilden hebben.’‘En je zussen? Wat deden die?’‘We hielpen, allemaal.’Ik schraap mijn keel en zet me schrap voor de volgende vraag. Deze zou het moeilijkst zijn, maar dit was het enige antwoord dat ik echt moest hebben. Dit zou alles veranderen. ‘Cleo, waarom ben je naar de schuilplaats van Madam gekomen? Wat is er thuis gebeurd dat je moest vluchten?’Het meisje voor me sluit haar ogen en ademt diep door haar neus in. Ik hoor iets van snot rondkolken, maar niet genoeg om het echt snotteren te noemen. Ze blaast uit door haar mond en antwoordt. ‘De jagers wisten van mijn magische krachten af en toen moest ik vluchten. Klaar. Mag ik nu terug?’ Cleo opent haar zwartomrande, amandelvormige ogen en kijkt me recht aan. Er staat een laagje water in dat schittert in het zonlicht. Mijn wenkbrauwen kantelen omhoog uit medeleven, maar we weten allebei dat we door moesten zetten. ‘Prima, ik vertel je wat er gebeurd is, maar ik vertel het alleen aan jou. De rest mag het pas weten wanneer ik er klaar voor ben. Beloof het me.’ Het klinkt als een dreigement en smeekbede tegelijkertijd. Ik knikt resoluut. ‘Natuurlijk. Het is jouw verhaal om te vertellen. Ik ben alleen degene die het opschrijft.’Cleo knikt en laat haar steile haar langs haar gezicht dansen. Ze vouwt haar armen opnieuw over elkaar en knijpt in haar bovenarmen. ‘Goed. Daar gaan we,’ kondigt ze aan, gevolgd door een diepe zucht. ‘Ik heelde mensen in het geheim en iemand had geklikt. De jagers vonden ons huis en een van mijn zussen heeft zich opgeofferd zodat ik kon blijven helen.’ Ze praat zo snel dat ik haar amper kan bijhouden en mijn mond valt open. ‘Hè? Wacht even. Als je zus zich heeft opgeofferd, waarom moest je dan alsnog vluchten?’De Heelmaner perst haar lippen samen en staart naar het plafond. Haar schouders schokken een enkele keer voordat ze verder vertelt. ‘Ik was de enige Heelmaner in onze familie, dus ik heelde de dorpelingen als ze me nodig hadden. Net genoeg zodat ze geen pijn zouden leiden. Net genoeg zodat ze weer op het land konden gaan werken. Net genoeg zodat het niet verdacht zou zijn dat ze zo snel weer beter waren. Maar ik was te onvoorzichtig.’Knipperend uit onbegrip kijk ik op van mijn laptop. Dat verraste me, omdat Cleo in de schuilplaats altijd zo nauwkeurig is. Ze beet hard op haar onderlip en haar bovenarmen trokken wit weg onder haar eigen greep. ‘Wat is er fout gegaan?’Nu snikt ze duidelijk hoorbaar. ‘Ik heelde iedereen! Iedereen die met een zielig verhaal kwam, wilde ik helpen. We hadden er nooit bij stilgestaan dat iemand ons zou verraden en toen de jagers kwamen… Toen hebben ze Nefa…’ Cleo zakt op de grond en legt haar gezicht in haar handen. ‘Als oudste zus voelde ze zich verantwoordelijk. De jagers namen haar mee nadat ze zogenaamd had opgebiecht dat zij de Heelmaner was. Met vooruitgestoken kin en gebalde vuisten natuurlijk, dat is hoe ze was. Ze deed alles met trots en overtuiging. We hebben haar nooit meer gezien, zodat ik kon blijven helen.’‘Het spijt me van je zus,’ fluisterde ik. Ik wil niet zeggen dat blijven helen onverstandig was, maar… Gelukkig praat Cleo verder. ‘Dat had ik nooit moeten doen. Ik had meteen onder moeten duiken, maar ik kon de dorpelingen niet zomaar wegsturen. Het zou mijn hart gebroken hebben. Tijdens het vluchten huilde ik zo hard dat ik bijna geen adem kon halen. Als Hielder me niet gevonden had in het bos, was ik daar misschien op de grond blijven liggen van ellende.’‘Kwamen de jagers terug? Is dat waarom je gevlucht bent? Hoe ben je op tijd weggekomen?’‘Onze buurvrouw waarschuwde ons. Na de eerste inval stond ons hele dorp op scherp. Zodra iemand iets verdachts zag, werd het nieuws doorgegeven tot het bij ons aankwam. Ze wilde niet nog een van ons verliezen.’‘Jij en je zussen waren vast ontzettend geliefd in het dorp.’Cleo knikte terwijl ze tranen en zwarte make-up over haar wangen smeerde. Ze haalde haar neus luid op. ‘Ons hele dorp was een grote familie. Als inwoners noemde we het Moedershof, omdat we één groot gezin waren. Het deed me zoveel pijn om iedereen achter te moeten laten, maar ik kon niet anders. Tot de dag van vandaag weet ik nog steeds niet of ze terug waren gekomen, omdat Nefa niemand kon helen of omdat we opnieuw verraden werden. Misschien hadden de jagers wel een spion achtergelaten om te controleren of Nefa zogenaamd echt de enige Maner was. En Nefa… Ik weet nog steeds niet…’ De Heelmaner laat een hartverscheurende kreet los terwijl ze met haar handen door haar haar gaat. Ik was met stomheid geslagen. Plotseling kijkt Cleo naar me op, alsof haar iets te binnen schiet. Ze krabbelt overeind en staart me met grote ogen aan. ‘Jij. Kun jij me niet vertellen of ze nog leeft? Jij schrijft het verhaal toch?’Ik slik, niet wetende hoe ik hierop moet antwoorden. ‘Zeg het me,’ eist Cleo met haar vuist op mijn bureau. ‘Dat is geen onderdeel van jouw verhaal,’ geef ik eerlijk toe. ‘Dat is Nefa’s verhaal en ik weet niet of…’Cleo draait zich met gebalde vuisten van me weg. ‘Ik wil naar huis. Dit heeft helemaal niets voor me betekent. Je bent een egoïstisch wezen, weet je dat?’ Typisch voor haar om zich af te reageren, maar ze heeft gelijk. ‘Dat klopt. Je verdient beter. Ik ben degene die jouw verhaal schrijft en het wordt beter, beloofd.’ De Heelmaner werpt een blik over haar schouder voordat ze verdwijnt. ‘Daar houd ik je aan.’De rest van Cleo’s verhaal volgt natuurlijk in het manuscript dat ik momenteel aan het schrijven ben. Laat vooral weten (via Instagram bijvoorbeeld) wat je vond, wat voor vragen je nog meer beantwoord zou willen hebben over Cleo en Vogelvrij, en of je nog een spelfout tegen bent gekomen ;) Maakt het je nieuwsgierig? Heb je een goed beeld van Cleo’s persoonlijkheid kunnen krijgen? Denk je dat ze inderdaad een grotere rol in Vinks verhaal verdient? Tot de volgende update!

Hoe gaaf is het om zelf een kaart te maken van je (fantasy) wereld? Voor mij persoonlijk was het leuk, maar ook lastig. Aan de ene kant wilde ik dolgraag op papier hebben hoe mijn fantasy wereld eruit ziet, zodat het tastbaar wordt. Aan de andere kant bleef ik me afvragen: hoe pak je dat aan? Daarom deel ik graag wat ik tijdens dit proces allemaal geleerd heb. (De afbeelding in de header is trouwens de landkaart die ik een tijd geleden met de hand getekend heb, dus geen voorbeeld van de digitale landkaart die ik nog even geheim houd ;))Belangrijk om te weten: ‘Hoe maak ik een digitale fantasy landkaart?’ kun je op twee manieren opvatten. 1. Welke manieren kan ik gebruiken om een landkaart te maken? En 2. Hoe bedenk ik het ontwerp van een fantasy landkaart? Beide behandel ik in deze blog. In dit geval ga ik eerst in op ‘welke manieren’, zodat je tijdens het uitdenken al meteen aan de slag kunt.Waar/Hoe kan ik een digitale landkaart maken?Om één of andere reden ging ik er vanuit dat ik het moest tekenen met potlood en papier. Dat was hoe ik het gewend was met het maken van illustraties voor De Legendes van Pendar bijvoorbeeld. Toen dacht ik: ik ben voor Instagram steeds meer digitaal aan het tekenen. Zelf ben ik daar nog niet zo vaardig in, dus ging ik op zoek naar een derde optie. Gelukkig kreeg ik geweldig advies van een vriend: maak gebruik van map creator! Die zijn blijkbaar heel handig om Dungeons & Dragons speelvelden te maken, dus waarom zou je daar ook geen eigen (fantasy) wereld in kunnen creëren? Ik gebruikte het programma Inkarnate om een landkaart te maken voor een manuscript waar ik momenteel aan werk (werktitel Vogelvrij). Inkarnate is erg gebruiksvriendelijk: Ik had niet eens een tutorial nodig om aan de slag te gaan en met alle gratis elementen kom je al heel ver. Op deze website vind je een overzicht van online map creators vinden, zodat je zelf kunt kijken wat er bij jouw werkwijze past.Tool, check. En hoe begin ik een digitale landkaart te maken?Als je juist wil weten hoe je een landkaart vult, heb ik hier wat tips voor je. Dit is een samenvatting van informatie die ik online gevonden heb. Voel je vrij om meer tips te delen! Bedenk eerst op welke schaal je iets wil gaan maken, voordat je aan de slag gaat met je landkaart. Komt er een hele wereld voor in je verhaal of speelt het zich vooral af in een bepaald land, gebied of zelfs stad/dorp? Voor deze verschillende schalen heb ik verschillende opsommingen gemaakt (waarbij een aantal tips hetzelfde zijn). Ik wil een landkaart maken van de hele fantasy wereldDisclaimer: als jouw fantasy wereld bestaat uit water of zwevende stukken rots bijvoorbeeld, zijn niet alle tips relevant. Ik ben in dit geval uitgegaan van een fantasy wereld die bijna gelijk is aan onze wereld. De eerste vraag die je jezelf moet stellen, is: met welke grote vorm land begin je? Je zou bijvoorbeeld dobbelstenen of jellybeans kunnen rollen op een stuk papier en daar een lijn omheen trekken, zodat je een random vorm hebt. Of je kiest een vorm die je leuk vindt, zoals de vlindervorm die ik voor De Legendes van Pendar gebruikt heb. Je kunt je wereld ook wat meer baseren op de werkelijkheid door een bestaande landkaart aan te passen of volledig blanco beginnen. Tips om vanaf scratch te beginnen met een realistische landkaart, heb ik hier (kort door de bocht) opgesomd. Je kunt er natuurlijk altijd voor kiezen om bepaalde tips niet toe te passen, als je bijvoorbeeld helemaal geen woestijnen of moerassen wilt. Als je snel aan de slag wil, zou je ook bij stap 7 kunnen beginnen nadat je de vorm van je land bepaald hebt.Het ontwerpen van jouw fantasy wereld1. Teken één groot land dat je later kunt verdelen in kleinere landen. Zorg dat het land ongeveer een derde van de hele kaart in beslag neemt.2. Verdeel de hele kaart (dus niet alleen het land) in tektonische platen en bepaal waar die planten heen bewegen. 3. Op basis van die bewegingen kun je het land gaan opsplitsen en uit elkaar laten drijven om losse continenten te maken. 4. Gebruik een kleur om aan te geven waar tektonische platen elkaar raken. Daar komen bergen en heuvels (op land) of vulkanische eilanden (in zee). Hou er ook rekening mee dat bergen doorlopen vanuit de kust en daarmee eilandjes maken in zee. Hou er rekening mee dat bergruggen geen bochten maken. 5. Zorg dat de lijnen van je continenten wat minder strak zijn, omdat ze wat onregelmatiger zijn geworden door erosie. 6. Je kunt zelfs bepalen hoe warm of koud het in bepaalde delen van je wereld is (koud en droog bij de polen en warm en vochtiger in het midden van je wereld). Hiermee kun je later bijvoorbeeld fjorden toevoegen en bepalen waar woestijnen ontstaan. 7. Rivieren gaan van hoog (een berg) naar het laagste punt (een zee of oceaan) volgens de makkelijkste route, dus ze lopen niet naar twee oceanen uit en stromen altijd bergafwaarts. Richting de zee of oceaan worden ze steeds wijder. Rivieren vertakken daarnaast niet zomaar, maar komen wel graag weer samen. Supertip: je landkaart is een bovenaanzicht, dus rivieren stromen alle kanten op, niet alleen van de bovenkant van je kaart naar de onderkant.8. Naast bergen kunnen ook meren vormen. 9. Moerassen vormen meestal naast meren, rivieren en tropische kusten. 10. Naast gebieden met veel water vormen bossen en andere landschappen met veel natuur. Sparren en vergelijkbare bomen groeien meestal in koude gebieden, terwijl loofbomen groeien waar het warmer is. 11. Waar het erg warm en droog is, kun je een (vlakke of bergachtige) woestijn plaatsen. De bewoonbare wereldVoordat we ingaan op dingen die door zelfbewuste wezens gemaakt worden, denk na over hoe de wezens op jouw wereld zich voortbewegen. Kunnen ze vliegen of hoog springen? Hebben ze dus bruggen nodig? Moeten ze in de schaduw leven en maken ze veel grotten? Hebben ze tunnels nodig? Hou hierbij ook rekening met hoe ver jouw wezens zijn qua technologie. Eventueel een interessant iets om over na te denken: kunnen alle soorten op jouw wereld met elkaar communiceren of niet? Zijn er misverstanden en vetes? Dit bepaalt ook wie waar ten opzichte van een ander woont. Dan is het nu tijd om steden en dorpen te plaatsen op je landkaart12. Steden en dorpen worden meestal dicht bij drinkwater en handelslocaties gebouwd, zoals naast rivieren en aan zee. Sowieso begint nooit iemand een dorp in niemandsland! Hou ook rekening met hoe jouw wezens zich transporteren in hoe ver je steden en dorpen uit elkaar laat ontstaan. Is het logisch dat er veel ruimte tussen zit (vanwege een vete) of juist niet zodat er makkelijk handel gedreven kan worden?13. Wanneer je de grenzen van je landen gaat plaatsen, hou dan als eerste rekening met natuurlijke grenzen die moeilijk zijn om te overkomen, zoals hoge bergen, ravijnen, woestijnen en oceanen. Daarna kun je kijken of er nog andere aspecten aan je wereld zijn die je begeleidt in het plaatsen van grenzen zoals de politiek of religie van je wereld.Ik wil een kaart maken van één landDit is eigenlijk een meer gestroomlijnde en kortere versie van de opsommingen hierboven:1. Wil je een kust op je kaart hebben? Bepaal dan op dezelfde manier als hierboven de vorm van het land of gedeelte van het land dat zichtbaar is. Rol dobbelstenen of jellybeans, pas iets bestaands aan of kies een vorm die je leuk vindt. Zorg dat de kustlijn niet al te strak is. 2. Plaats minstens één grote bergrug ver weg bij de zee vandaan als je hoogteverschil in je wereld wilt hebben. 3. Waar ligt je land ten opzichte van de rest van je wereld? Bij de polen is het namelijk koud en droog en midden op de planeet is het meestal warmer en vochtiger. Dit bepaalt of je bijvoorbeeld fjorden, woestijnen of veel bossen op je kaart kunt zetten. Sparren en vergelijkbare bomen groeien meestal in koude gebieden, terwijl loofbomen groeien waar het warmer is.4. Rivieren beginnen klein in de bergen en stromen kronkelend richting de zee, waar ze steeds wijder worden. Ze vertakken niet zomaar, maar komen wel graag weer samen. 5. Er vormen ook meren naast bergen. 6. Moerassen vormen meestal naast meren, rivieren en tropische kusten. 7. Steden en dorpen worden meestal dicht bij drinkwater en handelslocaties gebouwd, zoals naast rivieren en aan zee. 8. Wanneer je de grenzen van je landen gaat plaatsen, hou dan als eerste rekening met natuurlijke grenzen die moeilijk zijn om te overkomen, zoals hoge bergen, ravijnen, woestijnen en oceanen. Daarna kun je kijken of er nog andere aspecten aan je wereld zijn die je begeleidt in het plaatsen van grenzen zoals de politiek of religie van je wereld. Ik wil een kaart maken van één stad of dorpWil je een kust op je kaart hebben? Bepaal dan op dezelfde manier als hierboven de vorm van het land of gedeelte van het land dat zichtbaar is. Rol dobbelstenen of jellybeans, pas iets bestaands aan of kies een vorm die je leuk vindt. Zorg dat de kustlijn niet al te strak is. 1. Grenzen er bergen, woestijnen, rivieren, moerassen, meren of bossen aan je stad of dorp? Dat kun je met bovenstaande opsommingen bepalen. Bepaal ook of je stad of dorp naast een grens ligt en waarom wel of niet. Dit helpt met bedenken wat voor opzet je stad of dorp kan krijgen. 2. Ligt je stad of dorp dicht bij een grens en is er bijvoorbeeld een vete? Dan heb je waarschijnlijk een fort nodig, sowieso muren. Ligt het juist dicht bij een plek die geschikt is voor handel? Dan zijn veel winkels juist realistischer. 3. Welke andere belangrijke gebouwen bevat je stad? Koningshuizen, gebouwen voor religie, een fort, gebouwen voor de regering, gevangenissen of molens? 4. Hoe komt je stad of dorp aan drinkwater en wat doen ze met het water dat ze vies maken? 5. Hoe komt je stad of dorp aan eten en andere middelen? Zijn er veel boerderijen in de buurt? 6. Wat voor andere werkzaamheden zijn belangrijk voor je stad? Zijn het houthakkers, hakken ze stenen uit? Vissen ze veel? 7. Hoe is je woongebied opgedeeld? Zijn er verschillende wijken? Is er een plein waar iedereen samen kan komen?Succes!Dat was een hele hoop informatie en hopelijk kun je ermee verder! Mocht je meer diepgang willen, dit zijn de bronnen die ik voor deze blog gebruikt heb: http://www.online-tabletop.com/art/fantasy-map/ https://richiebilling.com/fantasy-writing/how-to-make-a-fantasy-maphttps://iulianionescu.com/blog/creating-a-fantasy-world-geography-part-1/ https://nl.minotauromaquia.com/blog/drawing-fantasy-maps/2018-05-06-how-to-create-a-mythical-world-map-9-steps-with-pictures.html https://jamestkelly.com/how-to-draw-fantasy-maps/https://iulianionescu.com/blog/creating-a-fantasy-world-geography-part-1/ https://designingmaps.gaijin.com/2018/06/designing-fantasy-city-maps

In deze blog blik ik terug op wat ik geschreven heb in 2021 en wat er in de toekomst nog gaat komen. Het valt bijvoorbeeld op dat ik dit jaar hele andere inspiraties heb gekregen dan de jaren daarvoor. In 2021 heb ik namelijk voor het eerst meegedaan aan een paar schrijfwedstrijd. Dat was enorm spannend en ook wel pijnlijk af en toe, maar zeker de moeite waard! Die opdrachten hebben ervoor gezorgd dat ik goed in de startblokken kwam te staan voor een paar interessante nieuwe ontwikkelingen.Schrijfwedstrijden zijn een geweldige inspiratiebronDie schrijfwedstrijden hebben ervoor gezorgd dat ik een korte feelgood geschreven heb. Iets anders dan fantasy schrijven, had ik zonder die schrijfwedstrijd en hulp van andere auteurs nooit geprobeerd. Daar heb ik ook al behoorlijk wat positieve feedback op gehad, dus wie weet… En ik heb ik zelfs een superkort romantisch kerstverhaal geschreven voor een wedstrijd van Tinteling Romance! De positieve feedback die ik daarop gekregen heb, heeft me aangezet om misschien eens verder te denken dan het schrijven van alleen maar fantasy, al doe ik dat nog wel steeds het liefst. De feedback van Tinteling RomanceIn het mailtje dat ik als reactie op mijn ingestuurde kerstverhaal kreeg, stond ongeveer dit. “Wat een onwijs leuk verhaal! Deze gaan we binnenkort plaatsen. Je kunt goed schrijven en hebt een fijne pen. Absoluut doorgaan (mocht je dat al niet doen) met romantische verhalen schrijven en ik zou zeker mijn werk eens opsturen naar een uitgever, als ik jou was. Wie weet wat er dan kan gebeuren…”Zoals je misschien wel gegokt had, kun je dit verhaal lezen onder andere op de Facebookpagina van Tinteling Romance! Mocht je geen toegang hebben tot deze pagina, kun je het verhaal aan het einde van deze blog terugvinden. Schrijf ik nu geen fantasy of De Legendes van Pendar meer?Zeker wel! De Legendes van Pendar 6 is ondertussen bijna af, alweer. De vierde versie wordt waarschijnlijk de definitieve versie. Zodra ik de laatste scènes geschreven heb, is De Serene Schuilplaats klaar voor puntjes op de i. Daarnaast ben ik ook van plan mee te doen met een schrijfwedstrijd van uitgeverij Zilverspoor. Daarvoor schrijf ik een alleenstaande fantasy in een hele andere wereld dan De Legendes van Pendar. Waar Pendar zich afspeelt in de huidige wereld en een losse magische wereld (of misschien wel twee of drie ;) ), speelt het Zilverspoorverhaal zich af in een alternatieve Middeleeuwse wereld met meer dan één maan. Veel ga ik daar nog niet over weggeven, maar als je op basis hiervan al interesse hebt om proef te lezen, hoor ik het graag! Je kunt me benaderen op Facebook, Instagram en LinkedIn :) Voor nu: veel leesplezier en tot snel. Een kort, romantisch kerstverhaalGiechelend loop ik de jongen met de kerstmuts tegemoet. Hij heeft het echt gedaan. Nu voel ik me een stuk minder stom met de mijne op mijn hoofd. ‘Hé Winnie, ik ben blij dat je ’m op hebt,’ begroet Thomas me. ‘Anders loop ik er ook zo raar bij.’ Hij glimlacht breed en er landen twee sneeuwvlokjes op zijn neus. Die staat ietsje scheef naar links, net als die van mij. ‘Ik had je ook wel herkend zonder kerstmuts, hoor,’ zeg ik schouderophalend om zelfverzekerder over te komen dan ik me voel. Luc en ik hebben elkaar één keer eerder gezien tijdens het halloweenfeestje van een vriendin van me. Nu een paar weken later lopen we samen door de sneeuw met kerstmuziek en allemaal vrolijke kerstverlichting. ‘Dat ik memorabel genoeg ben om me te herinneren is een goed teken, hoop ik.’ Het klinkt niet echt als een vraag, maar ik knik terwijl we richting de ingang van de dierentuin lopen. ‘Waar kopen we kaartjes?’ ‘Maak je geen zorgen, dat heb ik al geregeld,’ antwoordt Thomas terwijl hij triomfantelijk zijn telefoon uit zijn jaszak trekt. Hij draagt dunne zwarte handschoenen met speciale vingertoppen, zodat hij moeiteloos twee barcodes tevoorschijn tovert. Het is rustig bij de ingang, dus we kunnen meteen doorlopen. Aan de ene kant hoop ik dat het binnen ook uitgestorven is, zodat we niet door massa’s mensen hoeven te ellebogen en niet over kindergeschreeuw heen hoeven te praten. Aan de andere kant voel ik wel druk om de stilte te vullen als we wel veel alleen zijn. Terwijl ik alvast probeer te bedenken hoeveel ik eigenlijk over Thomas weet en wat ik kan vragen als het stil valt, stelt mijn date voor het buitengebied te verkennen. Thomas z'n kerstmuts zakt iets verder op zijn voorhoofd, net over zijn rechterwenkbrauw heen. Even kijkt hij geërgerd omhoog voordat hij de muts van zijn hoofd trekt. Zijn haar krult en piekt alle kanten op, zelfs voordat hij zijn handen er doorheen haalt. ‘Laat mij maar,’ stel ik voor terwijl ik mijn hand uitstrek om de muts aan te nemen. Thomas z'n ogen glinsteren, maar dat kan ook een weerspiegeling van de kerstverlichting om ons heen zijn. Hij zakt iets door zijn knieën, zodat ik bij zijn haar kan. Hij is maar een halve kop groter dan ik en als ik zijn haar goed wil doen zonder dat hij bukt, zou ik wel heel dicht bij hem moeten komen. Bij die gedachte worden mijn wangen warm. Snel probeer ik Thomas af te leiden door de muts over zijn hoofd te trekken, niet te hard natuurlijk. ‘Bedankt hè, veel beter zo,’ zegt hij hartelijk terwijl hij ook aan de rand van mijn kerstmuts trekt. Tegelijk duwen we onze hoofddeksels terug naar achteren. ‘Zullen we dan maar?’ Thomas gebaart naar het wandelpad rechts dat verlicht is met kerstlampjes. Hier en daar staat een spar gekleed in slingers en belletjes. Thomas biedt aan warme chocolademelk met slagroom voor ons te halen, terwijl ik me verbaas over hoe schaamteloos de bonobo apen zijn. Als zij zich aangetrokken voelen tot iemand, klimmen ze er gewoon bovenop om dat te uiten. Mijn date komt terug met een rode beker zonder slagroom voor mij, zo heb ik het graag, en zelf houdt hij een beker vast met bijna evenveel wit schuim als chocomelk. Ik neem de chocomelk met blote handen aan in de hoop dat de warmte op ze overslaat. Mijn blik blijft bij die van Thomas hangen terwijl ik een slok neem. Na Thomas z'n eerste slok heeft hij natuurlijk een wit puntje op zijn neus en ik durf het aan om dat zachtjes weg te vegen met mijn duim. Er hangt een prettige spanning tussen ons en ik besef hoe erg ik het gemist heb om gewoon mezelf te kunnen zijn met iemand en om iets luchtigs en leuks te doen. Thomas is zelfs bereid om het dierennamenspel met me te spelen, waar de dierentuin natuurlijk een geweldige plek voor is. ‘Slang.’‘Heel poëtisch moet ik natuurlijk wel giraffe zeggen,’ antwoord ik terwijl we richting het giraffenverblijf lopen. ‘Egel hebben we al gehad toch? Laat me even denken.’‘Even dan,’ zeg ik met een knipoog. Thomas grijnst en ik zie de radertjes in zijn hoofd draaien. ‘Nemen we deze route?’ Hij wijst naar rechts. Daar loopt een onverharde weg met een laagje sneeuw erop. ‘Dat ziet er glad uit,’ mompel ik. ‘Is dit wel een goed idee? Je kent me nog niet zo lang, maar ik sta erom bekend dat ik vaak val en uitglij,’ biecht ik op. ‘Als ik je mijn arm aanbiedt om je overeind te houden en om je dichterbij te halen, ben ik dan smooth of eerder zo smooth als een egel?’ Hij grijnst er breed bij. Als iemand anders dan Thomas dit gezegd had, had ik waarschijnlijk gekokhalsd, maar van hem kan ik het hebben. Hij komt eerder nuchter en oprecht dan als een gladjakker over. Daarnaast: ik ben gek op stomme woordgrappen en flauwe opmerkingen, al zal ik dat nooit hardop toegeven. ‘Goed, als jij je arm aanbiedt, zal ik ’m aannemen, maar ik stel voor dat we het linkerpad nemen dat iets minder besneeuwd is. Dat komt vast ook bij interessante dieren uit.’‘Daar kan ik me zeker in vinden,’ antwoordt Thomas en hij steekt zijn elleboog naar me uit. Hij is zo dichtbij dat ik hem niet meer aan durf te kijken. Als ik mijn hoofd omhoog kantel, zijn onze neuzen misschien wel dichtbij genoeg om elkaar te raken. Wat als hij dan wil zoenen? Wil ik dat? Mijn maag maakt een prettige salto van de zenuwen als ik aan een kus van Thomas denk. Wanneer we de hoek om lopen en uitkijken op de giraffen, ben ik te diep in gedachten verzonken om door te hebben dat Thomas stopt met lopen. Ik loop vrolijk door in de richting waarin we liepen, maar Thomas besluit de bocht niet af te maken. Zachtjes bots ik tegen hem aan en hij laat mijn arm los om die van hem om mij heen te slaan. Hij kijkt glimlachend op me neer en zelfs terwijl ik mijn neus moet ophalen, voel ik me prachtig. ‘Heb je het koud?’ fluistert Thomas. We zijn hier helemaal alleen, op de dieren na, en we staan zo dicht bij elkaar dat een fluistering genoeg is. ‘Achter ons staat een bankje met een warmtelamp erboven. Daar kunnen we even opwarmen, als je wil,’ gaat hij verder zonder mijn blik los te laten. ‘Goed plan.’ Het witte wolkje van mijn adem danst tussen onze gezichten in. Het warme licht van de lamp maakt schaduwen op Thomas z'n gezicht, waardoor zijn hoekige kaak nog beter tot zijn recht komt. Vanaf hier kan ik ook een klein litteken op zijn kin zien. ‘Ongeluk met een schommel,’ beantwoordt Thomas de vraag die ik niet hardop gesteld heb voordat we zitten. ‘Je litteken?’ Onopzettelijk wijs ik op mijn eigen kin. Thomas knikt en schuift voorzichtig naar me toe. ‘Ik stond niet op te letten en toen zwiepte mijn broer de schommel per ongeluk in mijn gezicht.’ Een van zijn mondhoeken trekt omhoog, wat me laat weten dat hij er ondertussen wel om kan lachen. ‘Het moest gehecht worden. Gelukkig met lijm, niet met draad.’ Zijn stem klinkt laag en veel te zwoel voor de dierentuin. De manier waarop hij nonchalant over zijn kin wrijft, straalt een aantrekkelijk zelfvertrouwen uit, alsof hij alle schommels aankan die de wereld naar hem gooit. Thomas slaat zijn blik naar me op en ademt diep uit, alsof hij een beetje moet hijgen van het feit dat we zo dicht bij elkaar zitten. Mijn hart klopt luid in mijn borstkas wanneer zijn blik over mijn mond glijdt. Thomas trekt zijn eigen lippen naar binnen om ze nat te maken terwijl hij van me wegkijkt. Zonder nog iets te zeggen slaat hij een arm om me heen. Zijn lichaamswarmte tintelt tegen mijn gezicht. Mijn date houdt me vanuit zijn ooghoek in de gaten. Ik moet iets zeggen, maar wat? Ik heb nog helemaal niet op zijn verhaal gereageerd! ‘Ik heb een litteken in de vorm van een kruisje op mijn voet,’ flap ik eruit. Thomas knippert een paar keer en draait zich naar me terug. Onze gezichten zijn zo dicht bij elkaar dat onze neuzen elkaar bijna raken. Zijn warme adem prikkelt prettig op mijn lippen. ‘Hoe krijg je dat voor elkaar?’ vraagt hij met zijn zwoele fluisterstem. Wanneer hij nog iets dichter naar me toe leunt, giechel ik nerveus. Hij gaat het echt doen, hij gaat me zoenen. ‘Wist je dat je kuiltjes in je wangen krijgt als je lacht? Hierzo,’ zegt hij terwijl hij met zijn gehandschoende wijsvinger zachtjes in mijn wang prikt, vlak bij mijn oor onder mijn jukbeen. Ik voel een druppel vocht vanuit mijn neus naar beneden kruipen en voel me meteen een stuk minder aantrekkelijk. ‘Ik fietste tegen een paaltje aan,’ zeg ik zo snel dat het bijna onverstaanbaar is. Ik schuifel demonstratiever dan ik gewild had bij Thomas weg. ‘Mijn enkel raakte de paal zo hard, dat het een wond veroorzaakte. Daardoor zit er nu waar de bovenkant van mijn voet aan mijn been zit een donkerder kruisje.’ Thomas kantelt zijn wenkbrauwen vragend omhoog zonder daadwerkelijk een vraag te stellen. Dan schraapt hij zijn keel en staat hij op. ‘Zullen we verder lopen?’ Kak, met de fysieke afstand die ik gecreëerd heb, hangt er nu ook een ongemakkelijkheid tussen ons in. ‘Ja, prima.’ Ik forceer een glimlach die niet tot mijn ogen komt. Misschien kan ik dit nog redden.We lopen nog twee dierenverblijven voorbij en komen dan bij de uitgang aan. ‘Zullen we de binnenroute nemen?’ stel ik voor. Thomas fronst en vermijdt oogcontact. ‘Ik, ehm… vind het ook niet erg om er voor vandaag een einde aan te breien. Ander keertje misschien?’ Ik slik hoorbaar en haal mijn neus nog eens op. Knikkend stem ik in. Zwijgzaam lopen we het park uit, onder de prachtige zwarte poort door. We wachten samen bij de bushalte tot bus 73 en bus 2 verschijnen. Wanneer er nog maar één minuut wachttijd voor mijn bus staat, draait Thomas zich met een diepe rimpel in zijn voorhoofd naar me toe. ‘Er is één ding dat ik niet begrijp,’ zegt hij terwijl hij een wijsvinger opsteekt. Ik hou mijn adem in. ‘Waarmee heb ik je afgeschrikt? Ik dacht dat we het gezellig hadden? Je vond zelfs al mijn domme opmerkingen leuk.’ Met een frons boven zijn grote ogen wacht hij op antwoord en mijn hart smelt. Thomas steekt zijn handen in zijn zakken en trekt zijn schouders op tot vlak onder zijn oren. ‘Wat heb ik fout gedaan?’ ‘Ik wil niet dat de eerste kus die we delen, een snotterende is.’ Met het schaamrood op mijn wangen, probeer ik me achter mijn sjaal te verstoppen. Thomas begint hardop te lachen, zo hard dat hij bijna dubbelvouwt. ‘Waarom zei je dat niet gewoon?! Wat een opluchting!’‘Dat is waarom ik de binnenroute voorstelde,’antwoord ik zachtjes, bang dat hij me nog harder uitlacht. ‘Snotterend zoenen is goor en ik wil niet dat je me vies vindt. De eerste kus moet heet zijn en smaken naar meer. Wat als ik vies smaak of als je vindt dat mijn adem stinkt? Ik hou niet van pepermuntkauwgom dus…’ begin ik te ratelen. ‘Zelfs na die ongemakkelijkheid op het bankje wilde je me nog zoenen?’ Ik knipper een paar keer en vraag me af of het een retorische vraag was. Thomas haakt zijn arm in die van mij en trekt me mee terug de dierentuin in. De dame achter de balie slaat ons fronsend gade, maar zegt niets wanneer Thomas vriendelijk zijn hand opsteekt en zich verontschuldigt. Onderweg naar het binnengedeelte grist Thomas grijnzend een servetje bij een oliebollenkraam vandaan. Kerstmuziek komt ons luid tegemoet. De deuren naar het gebied met tropische vogels zoeven voor ons open en Thomas propt het servetje in mijn hand. Voordat ik kan vragen wat hij van plan is, zegt hij: ‘Snuit je neus eens. Met die brillenblazers hier kan ik het toch niet horen.’ Hij wijst op een plastic tapirhoofd dat inderdaad veel herrie maakt. Glunderend draai ik me van hem af om wat aan mijn snotneus te doen. Wanneer ik er meer dan zeker van ben dat er het komende halfuur geen druppel meer uit mijn neus ontsnapt, draai ik me met kriebels in mijn buik om naar mijn date. ‘Klaar.’‘Mag ik je dan nu eindelijk zoenen alsjeblieft?’ vraagt Thomas terwijl hij me met een blik vol verwachting tegen zich aantrekt. ‘Graag,’ antwoord ik terwijl het puntje van mijn scheve neus de zijne raakt.

Omdat De Legendes van Pendar met het zesde boek bijna ten einde is, heb ik voor het slotdeel nóg dieper in de personages gedoken. Wie moeten er zeker in De Serene Schuilplaats zitten? Wie kan zich nog net iets meer ontwikkelen? Wie halen het einde en wie blijven achter? Door zulke vragen te stellen, raakte ik geïnspireerd om na te denken over hoe Jake en Juul elkaar ontmoet hebben. Daar had ik tijdens de eerste vijf boeken nog helemaal niet over nagedacht, gek hè? Kerst 2021 is hét moment om gratis iets weg te geven, dus waarom niet een kort verhaal over de ontmoeting tussen Jake en Juul? Geniet ervan!PS: heb je De Legendes van Pendar nog niet (uit)gelezen? Geen probleem! Dit korte verhaal bevat geen spoilers.Vroeger, voordat alles gebeurde, was Juul gewoon mijn buurmeisje. Haar moeder woont eigenlijk al zo lang ik me kan herinneren in het huis naast de mijne, en Juul zelf natuurlijk ook. We woonden in een twee-onder-een-kapwoning, dus we leefden zelfs in één huis.Onze ouders wonen er nog steeds, maar ik voel me al langere tijd niet meer thuis daar. Niet alleen omdat mijn ouders constant ruzie maken of elkaar doodzwijgen. Ook omdat mijn leven er in de afgelopen weken heel anders uit is gaan zien door de magische wereld die ik ontdekt heb. Zou Juul dat ook zo voelen? Misschien moet ik het er eens met haar over hebben. Ik kan me de eerste keer dat ik haar aansprak nog goed herinneren. Ze liep altijd voor me uit naar school toe en ondanks dat ik wist dat ze om dezelfde tijd vertrok als ik, liepen we nooit samen. Dat durfde ik niet. En meisjes waren op die leeftijd stom natuurlijk. Op een dag had ze een nieuwe rugzak, eentje met een grote draak erop. Ik moest weten waar ze die vandaan had, want ik wilde het hebben. Rennend haalde ik haar in. Ik had zo hard gelopen, dat mijn jas die open hing van mijn schouder zakte. ‘Is dat een draak?’ vroeg ik voor de zekerheid. Mijn wangen gloeide van de inspanning en ik moest hijgen. Ik had de halve straat voor haar af gerend, maar dat maakte op het moment zelf niet uit. Ik had alleen oog voor die tas. Juul tuitte haar lippen en fronste naar me. Ze liep onverstoord door zonder me een antwoord te geven. Opnieuw haalde ik haar in om haar te zeggen dat ze niet zo stom moest doen, maar voordat ik tegen haar uit kon vallen, duwde ze me aan de kant. ‘Draken bestaan niet, domkop. Dit is een helmbasilisk,’ antwoordde ze voordat ze haar tong naar me uitstak. Ze was tenminste gestopt met lopen. ‘Wat is dat dan?’ Vroeger had ik er nog niet zoveel moeite mee om vragen te stellen waarvan ik bang was dat ze dom over zouden komen. Dat is er met de puberteit helaas wel uit geramd. ‘Dat is het favoriete dier van mijn moeder,’ reageerde Juul terwijl ze haar neus in de lucht stak. Ik wist al dat geen vader niet in beeld was, maar ik had er nooit bij stilgestaan dat haar moeder daardoor extra belangrijk was. ‘Dan heb je vast een hele stoere moeder als ze zo’n tas voor je koopt. Was mijn moeder maar zo stoer,’ zei ik tegen niemand in het bijzonder terwijl ik mijn saaie rugzak van mijn schouder liet glijden. Juuls ogen begonnen te glimmen en misschien grijnsde ze zelfs wel naar me. ‘Mijn moeder is de beste moeder, echt waar. Iedereen zegt dat, maar als ik het zeg is het de waarheid. Vraag maar aan mijn moeder. Ze heeft altijd gelijk en ik dus ook,’ legde ze uit met een tevreden blik op haar gezicht. Ik knikte maar gewoon. ‘Mag ik ook zo’n tas? En mag die van mij dan wel een draak zijn?’ Juul begon verder te lopen. Ze keek me vanuit haar ooghoek onderzoekend aan, tussen haar wimpers door. ‘De basilisk heeft ze er zelf op gemaakt. Ik heb het haar zien doen, kijk maar,’ antwoordde ze terwijl ze op de naden langs de hagedis wees. Dat betekende dat ik er niet zomaar eentje zelf kon kopen. Mijn mond viel open van teleurstelling. ‘Dus er is er maar eentje op de hele wereld?’ Juul knikte met een ernstige frons. ‘Net als mijn moeder,’ zei ze terwijl ze met samengeperste lippen in de verte staarde. ‘Wil je delen?’ stelde ik voor. ‘Mijn tas?’‘Nee, je moeder. Wil ze dan ook een tas voor mij maken?’ Juul barstte in lachen uit. Dat was de eerste keer dat ik haar echt hardop had horen lachen. Ze zat in hetzelfde jaar als ik, maar in de andere klas. Ik zag haar wel eens op het schoolplein, maar meestal was ze te druk met lezen om hardop te lachen. ‘Ik wil wel ruilen. Ik vraag aan mijn moeder om een drakentas, zelfs als die niet bestaan, en dan geef je mij iets terug, goed?’ Ze stopte spontaan met lopen en draaide zich opgewekt naar me toe om haar hand uit te steken. ‘Wat wil je hebben dan?’ vroeg ik verward. Mijn meest waardevolle bezittingen waren mijn oudste knuffel, een beker met een kikker erop, een kussentje van mijn oma, een glanzende knikker en een schets van mijn moeder, maar dat wilde ik allemaal niet ruilen. ‘Daar ga ik nog over nadenken,’ besloot Juul resoluut. Ze liet haar hand zakken en liep verder. We waren al bijna aan het einde van de straat. Waarom wilde ze me die stomme tas niet gewoon geven?‘Dan ga ik ook nadenken hoor!’ antwoordde ik boos. Toen Juul grinnikte, werd ik helemaal kwaad en ik gaf haar een zet. Zonder te kijken of ze was gevallen of niet, rende ik de hoek om en de straat uit tot ik bij het schoolgebouw aankwam. Daar ben ik niet echt trots op, helemaal niet omdat ik toch een drakentas gekregen heb. Een week nadat ik Juul voor het eerst echt gesproken had, lag de tas bij mijn voordeur na schooltijd. De hele tijd hadden we geen woord meer gewisseld. Ik dacht dat Juul nog boos was, omdat ik haar geduwd had. Dat was misschien ook wel zo en toch heeft ze haar moeder om een drakentas gevraagd. Er zat een briefje bij waar iets op stond over dat draken stom zijn en niet bestaan, en dat de helmbasilisk beter is. Die kan namelijk over water rennen. Dat heb ik natuurlijk meteen aan mijn ouders laten zien, omdat ik het niet kon geloven. In de avond hebben we toen met z’n allen een documentaire gekeken over allerlei hagedissen en ik was gelijk verkocht. De maandag erna liet ik mijn nieuwe tas vol trots aan de hele klas zien en in de pauze heb ik mijn broodje naast Juul gegeten. Ze was de hele tijd aan het lezen, vast iets heel informatiefs, maar ik vond het fijn om te blijven. Af en toe mocht ik wat vragen over helmbasilisken en dat was genoeg. Meestal moest ik mijn mond houden, zodat ze zich kon concentreren. Het duurde zeker een maand voordat ik ook eens uit vrije wil een boek heb opgepakt. Mijn eerste boek bestond grotendeels uit plaatjes van hagedissen. Langzaamaan zocht ik boeken uit met steeds meer tekst. Juul bleef me aanmoedigen om ook andere dingen te lezen, maar ik kon me alleen interesseren voor draken en hagedissen. En Juul.

Herschrijven is een heel project op zichzelf. Denk je net klaar te zijn met je verhaal, omdat het een einde heeft, kun je eigenlijk weer opnieuw beginnen. Natuurlijk neem je even afstand van je manuscript en kijk je er zelf nog een keer naar voordat je het aan proeflezers laat lezen, maar wanneer begin je feedback te verwerken? In deze blog zet ik de voordelen op een rijtje van vooruitwerken en achteraf feedback bundelen. In deze blog heb ik trouwens een lijst met concrete tips voor het herschrijven van je manuscript. Afhankelijk van in welk stadium van het herschrijven je zin, is het handig om die misschien eerst te lezen. Succes!De voordelen van feedback verwerken tijdens een proefleesrondeZelf ben ik auteur én proeflezer, dus ik kan als proeflezer in ieder geval zeggen dat dit zeker mijn voorkeur heeft! Door bijvoorbeeld een Google Drive bestand met je proeflezers te delen, ben je constant op de hoogte van hun feedback. Dan hoef je dus niet te wachten tot ze helemaal klaar zijn, voordat je alvast kan spieken of ze het überhaupt wel leuk vinden en of er enorme plotholes zijn. Naast dat dat als auteur prettig is, werkt het ook fijn voor proeflezers. Alle voordelen van het werken met Google Drive leg ik in bijgeleverde knullige video uit, dus laten we vooral dieper ingaan op het herschrijven. Proeflezen is hard werken. Ja, je mag gratis een verhaal lezen, maar het kost echt veel energie om bijvoorbeeld zinsopbouw aan te passen, aan te geven hoe de flow van een alinea beter kan, alert te zijn op in welke tijd je schrijft etc. Maak het je proeflezers dus makkelijk! Stel iemand zegt na het lezen van hoofdstuk één dat je iedere alinea dezelfde fout maakt. Waarom zou je die niet alvast gaan verwerken? De voordelen van feedback verwerken tijdens het proeflezen:1. Typefoutjes zijn makkelijk gevonden en vervangen met de zoekfunctie (ctrl+f of ctrl+h). Weinig moeite, grote impact. 2. Wanneer het veel energie kost voor een proeflezen om een terugkerende grotere fout constant aan te passen, hebben ze minder energie om andere dingen op te vangen. Ze zijn minder alert op de rest. Als je alvast vooruit werkt, kan het zijn dat andere dingen sneller opvallen. Dat is extra feedback die je anders pas in de volgende proefleesronde krijgt. 3. Je proeflezers worden er heel blij van! 4. Het kan je rust in je hoofd geven en je kunt er enthousiast van worden. Kortom: hoeveel moeite is het voor jou om af en toe door wat opmerkingen heen te lopen, om te kijken of je al vooruit kan werken? Je krijgt kwalitatief betere feedback, je verhaal wordt er veel beter van en de ervaring voor een proeflezer wordt een stuk prettiger.De voordelen van achteraf feedback verwerkenLaat ik beginnen te zeggen dat ik met de vorige conclusie niet bedoel dat je na iedere opmerking je hele manuscript moet uitpluizen. Dan ben je een miljoenmiljard jaar bezig en daar heeft niemand energie voor. Je moet het dus tactisch aanpakken. De voordelen van alle feedback bundelen en deze pas achteraf verwerken, zijn namelijk:1. Je hoeft je manuscript maar één keer onder handen te nemen (of twee als je eerst de inhoud aanpakt en daarna de tekst zelf). 2. Stel dat een proeflezer later in je verhaal iets opmerkt dat ook geldt voor de eerste hoofdstukken. Dan is het zonde als je die al helemaal herschreven hebt zonder die feedback gelijk mee te nemen. 3. Je werkt volgens je eigen planning op je eigen tempo en hoeft verder met niemand rekening te houden. Stel dat een van je proeflezers retesnel is en je wil vooruit blijven werken, moet je daar wel tijd en energie voor hebben. 4. Wat als proeflezers elkaar tegenspreken? Dan kun je achteraf op basis van alle feedback bepalen wat de meerderheid vindt en waarom, voordat je al van alles hebt aangepast. 5. Als je om een kort verslag vraagt aan het einde van een proefleesronde, komt daar misschien feedback uit over de algemene sfeer of je algemene schrijfstijl. Hier kun je dan een plan voor schrijven, zodat je jouw hele verhaal in één keer kunt aanpakken. Komt het bijvoorbeeld te kinderlijk over? Ga onderzoek doen naar hoe andere auteurs personages volwassen maken. Kun je bijvoorbeeld bepaalde woorden vervangen (met de zoekfunctie), zodat het al anders overkomt? Neem je tijd om goed na te denken over wat je precies wilt uitstralen en ga pas herschrijven wanneer je een concreet plan hebt.Feedback verwerken tijdens het herschrijven doe je zoHierbij het stomste antwoord ooit: beide manieren werken en een combinatie werkt het beste. Een Open Deur met hoofdletters, sorry. Belangrijk om bij stil te staan is dat je er over nadenkt wat voor jou het beste werkt. Wat geef jij prioriteit? Ervaring van je proeflezers of moet je letten op dat je zelf niet overspannen raakt? Wil je constant met je verhaal bezig zijn om gemotiveerd te blijven of wil je juist je hoofd even leeg maken? Dat is het eerste dat je bepaalt. Daarna kun je altijd kiezen voor een combinatie: veel voorkomende spelfouten vervang je wel meteen, maar je schrijfstijl ga je achteraf pas onder handen nemen. Of je leert gaandeweg wat het fijnst is. Er is geen juiste manier, alleen een manier die voor jou het beste werkt tijdens het herschrijven. Aanvulling en extra tips zijn altijd welkom! Succes met herschrijven in ieder geval :)

Goodreads is een handige site om bij te houden wat je gelezen hebt en wat je van boeken vond. Je kunt daardoor ook recensies lezen van anderen en nieuwe boeken ontdekken die misschien wat voor jou zijn. Je kunt met Goodreads daarnaast een digitale to-be read lijst bijhouden. Naast Hebban is dit echt een must als je serieus bent over het lezen van boeken, omdat je altijd digitaal alle info bij je hebt die je bij wilt houden. Je kunt auteurs die een Goodreadsprofiel hebt zelfs volgen en vragen stellen. Maar waar begin je?Hoe maak je een Goodreadsprofiel aan?Hoe maak je een Goodreadsprofiel aan als lezer?1. Ga naar goodreads.com. 2. Als het goed is ben je nu op een homepage waar je rechts kunt kiezen hoe je wilt inloggen. Je kunt een account aanmaken door deze te koppelen met Facebook, Amazon, Apple of email. 3. Afhankelijk van welke optie je kiest, moet je gegevens invullen zoals je naam, je e-mailadres en wachtwoord, of je moet inloggen via een bestaande account op een ander bovengenoemd platform. 4. Daarna kun je met die gegevens inloggen en zelfs aanvinken dat je ingelogd wil blijven.Hoe maak je een Goodreadsprofiel aan als auteur?Dat werkt precies hetzelfde als hierboven! Er komen naast bovenstaande opsomming alleen nog wat extra stappen kijken bij het officieel een Goodreads auteur worden. Daarvoor is het eerst belangrijk dat je de volgende twee dingen weet.Hoe vind ik een boek in Goodreads?Gebruik de zoekbalk bovenin om de boektitel of de auteursnaam in te vullen. Meestal krijg je meteen een goede suggestie terwijl je aan het typen bent. Is dit niet zo? Dan druk je op enter of zoeken en word je naar een nieuwe pagina geleid waar de resultaten op staan. Daar kun je nog zoeken op andere specificaties mocht het niet lukken. Vind je het boek dat je zoekt echt niet? Dan kun je proberen het boek zelf toe te voegen.Hoe voeg je een boek toe?LET OP: je kunt pas een boek toevoegen aan Goodreads, als je account 7 dagen oud is. Anders moet je contact opnemen met de Goodreads Librarians Group: https://www.goodreads.com/group/show/220.Goodreads_LibrariansVia deze link kun je een boek toevoegen: https://www.goodreads.com/book/new. Op deze pagina vul je alle verplichte velden in (velden met een rood sterretje) en alle informatie die je wil/kunt vinden. De verplichte velden in september 2021 zijn de titel(s) van het boek en de auteursnaam.Zorg dat je alleen informatie toevoegt waarvan je zeker weet dat het klopt. Je kunt zelf namelijk geen aanpassingen doen achteraf. Ook daarvoor moet je de Librarians Group benaderen. Check, check, dubbelcheck dus! Als je klaar met de velden bent, klik je gewoon op het onderste knopje Create book.De extra stappen om officieel Goodreads auteur te worden, zijn...1. Controleer of een van je boeken al op Goodreads staat met bovenstaande tips. Voeg anders zelf een van je boeken toe. Voeg boeken niet dubbel toe als je het niet eens bent met de cover of iets dergelijks! Benader dan de Librarians Group voor een aanpassing.2. Als je doorklikt naar de pagina van je boek, kun je als het goed is op de auteursnaam (jouw naam of pseudoniem) klikken. Dit is een andere pagina dan je normale ledenpagina.3. Om deze pagina te claimen, klik je onderin op de optie ‘Is this you? Let us know.’Dan zal Goodreads je aanvraag binnen een paar dagen goedkeuren. Daarna zullen je normale ledenpagina en je auteurspagina samengevoegd zijn.4. Wil je geen samengevoegde accounts? Benader dan de Librarians Group.5. Verrijk je profiel daarna met een foto, een korte omschrijving van jezelf en links naar waar je boeken verkrijgbaar zijn en je social media als je wilt. Meer info meer beter! Je kunt zelfs door Goodreads voorgestelde vragen beantwoorden.Wat als ik een foutje maak of tegenkom?Op naar de Goodreads Librarians Group! Ze kunnen echt bijna alles :) Wat als ik een boek niet kan vinden en het ook niet wil of kan toevoegen?Stel dat je proefleest en je geen idee hebt of en wanneer het manuscript uitkomt, wat dan? Je kunt je aantekeningen in een bestandje of notitieboekje bijhouden, maar ik vind het zelf wel fijn om al mijn reviews bij elkaar te hebben. Daarom bewaar ik die feedback (anoniem! dus zonder de voorlopige titel van het verhaal en naam van de auteur) als comment op mijn profiel. Je kunt op Goodreads zelfs blogs schrijven als je wilt. Er kan echt van alles, dus ga ook vooral zelf ontdekken. Als iemand nog tips heeft die zeker in deze blog moeten komen, laat het me heel graag weten! En voeg me toe op Goodreads ;) https://www.goodreads.com/author/show/19793514.Jennifer_WagemansMet dank aan de Engelse pagina van: https://scribemedia.com/goodreads-author-profile/. Goodreads heeft zelf ook een grote hulp database, dus je kunt ook Googlen op je vragen in combinatie met ‘Goodreads’.

Op 29 augustus 2021 heb ik een Young Adult Fantasyboeken vragenlijst rondgestuurd via mijn Instagramaccount. Het aantal reacties is niet gigantisch (21), maar alsnog deel ik graag de resultaten! Uit de feedback van de participanten kan ik toch een aantal tips en tricks halen, waar jij misschien ook wat aan hebt. Wanneer koop iemand een Young Adult Fantasyboek?De grootste reden om een boek te kopen, dat iemand al andere boeken uit dezelfde serie gelezen heeft. Dan is natuurlijk een beetje een inkoppertje, dus drie andere factoren die hier veel invloed op hebben, zijn: zichtbaarheid op Instagram/bookstagram, het in een boekenwinkel zien liggen van een boek en positieve reviews lezen op Goodreads/Hebban. Dit zorgt er voornamelijk voor dat mensen jouw boek op hun to be read zetten. De flaptekst is by far het belangrijkst voordat een verkoop echt plaatsvindt, samen met de cover. Een preview, quotes van (proef)lezers, de auteursbio en een foto van de auteur hebben veel minder impact. Ik heb dus toch iets minder spijt dat ik het te ongemakkelijk vindt om mijn foto op De Legendes van Pendar te hebben! Reviews en zichtbaarheid op Instagram dragen hier ook aan bij. De dikte van boekenAls participanten mogen kiezen uit 6 dunne boeken, 3 gemiddelde boeken of 1 dik boek, kiezen ze voor gemiddeld. Drie kwart leest liever drie boeken van 300 A5 bladzijden dan meer dunne boeken of meer dikke boeken. Learnings over de cover van De Legendes van PendarCovertip: zorg dat je cover de sfeer van je verhaal uitstraalt en dat het in één oogopslag duidelijk is wat het belangrijkst is aan jouw verhaal. Natuurlijk moet de tekst ook goed leesbaar zijn!Interessant om te zien dat 38% van de participanten de cover van De Legendes van Pendar magisch, mooi en aantrekkelijk vindt, terwijl 62% de covers te simpel, saai of nietszeggend vindt of dat het ze gewoon niet aanspreekt. Zo zie je maar dat je nooit iedereen blij kunt maken. Kies wat dat betreft vooral waar je jezelf goed bij voelt, denk ik dan maar.Toch ben ik het er wel mee eens dat de cover niet genoeg weggeeft over het verhaal zelf, behalve dat het magisch is en met edelstenen te maken heeft. Daar ga ik bij een eventuele tweede uitgave zeker nog even bij stilstaan. Wat vind jij: heb jij graag mensen of dieren op de cover of niet? Zou een boek dan aantrekkelijker zijn voor je?Learnings over de flaptekst van De Legendes van PendarOp basis van de data over wat participanten van de flaptekst van De Legendes van Pendar vinden, kan ik een aantal tips geven. Spanning blijkt een belangrijk element te zijn voor een YA fantasy flaptekst (wat dat betreft zit ik gelukkig goed!). 1. Let op dat je niet te veel bijvoeglijk naamwoorden gebruikt. 2. Zorg dat jouw unieke stijl er goed in naar voren komt (gebruik geen generieke termen en clichés!). 3. Zorg dat helder is wat lezers van jouw boek kunnen verwachten. Focus je op de rode lijn in je verhaal en geef daarbij niet te veel weg. 4. Kort maar krachtig! Laat de details achterwege. Eén alinea is meer dan genoeg. Learnings over de preview van De Legendes van PendarPreviewtip: nog een inkoppertje, maar maak mensen nieuwsgierig. Sommige mensen lezen graag een preview, anderen liever meteen het eerste hoofdstuk. Ook hierin kun je niet iedereen blij maken. Kies een stuk waarvan jij denkt dat het je schrijfstijl goed weergeeft en waardoor mensen kunnen inschatten of de verhaallijn hun smaak ik. Zorg dat je niet te veel weggeeft en dat de lezer ook niet te veel voorkennis nodig heeft om de preview te kunnen begrijpen.Meer dan driekwart van de participanten zijn positief over de preview van De Legendes van Pendar. Helaas komt het over als jeugd in plaats van young adult, maar ik ben me gelukkig al bewust van dat 'probleem'. Vandaar ook de gedachte om een tweede herschreven uitgave te doen. Het feit dat de preview spannend en magisch is, maakt veel participanten nieuwsgierig en wekt het hun interesse. Kennen de participanten Boekscout al?Mocht je interesse hebben in of de participanten bekend zijn met uitgeverij Boekscout en wat ze daarvan vinden, benader me vooral! Benieuwd naar andere tips?Laat me vooral via comments, Instagram of Facebook weten waar jij nog meer tips over zou willen hebben!

Zelf ben ik momenteel De Legendes van Pendar - Deel 5 aan het herschrijven en dat wil ik natuurlijk nóg beter en professioneler aanpakken dan in de vorige boeken. Laatst kwam ik erachter dat er toch een paar typefoutjes in het vierde boek zitten en dat zit me nog steeds dwars als de perfectionist die ik ben. Dus, ik ben driftig op zoek naar herschrijftips. Ik luister podcasts, kijk filmpjes en lees natuurlijk blogs, maar echt de diepte in gaan wat betreft HERschrijven zit er vaak niet bij. Daarom deze samenvatting.Disclaimer: heb je net je eerste versie van je allereerste manuscript af? Dan is deze blog waarschijnlijk erg overweldigend. Zoek dan eerst naar tips voor hoe je het herschrijfproces start bijvoorbeeld. Dit is echt een concrete lijst aan herschrijftips voor de laatste fase van het schrijven. Open deur 1: Schrijven, pauze, lezenDe meeste tips die ik tegenkwam, komen neer op: schrijf eerst een eerste versie, laat die liggen voor een tijdje en ga je boek daarna als lezer lezen. Ja, duh, maar waar let je dan precies op tijdens het schrijven? Daar heb ik dus voor mezelf een lijstje van gemaakt en waarom zou ik dat niet met beginnende auteurs delen? Daarnaast: aanvulling en feedback is enorm welkom. Protip van Jenna Moreci (zie haar tips verderop in deze blog): lees je verhaal op een andere manier, in een ander lettertype, met een andere achtergrondkleur, op een ander device. Zo vallen fouten sneller op. Open deur 2: outlineIn hetzelfde rijtje met open deuren wil ik ook nog even noemen dat het praktisch is om te werken met een outline. Zelfs als je de eerste versie niet aan de hand van een outline geschreven hebt (vind ik zelf ook lastig), raad ik aan om die alsnog te schrijven tijdens de eerste herschrijfronde. Zo kun je bepalen of je verhaalstructuur klopt, of er plotholes zijn en of alle scènes wel bijdragen aan je verhaal. Daarnaast helpt deze samenvatting je het overzicht houden, kun je bepalen of en waar illustraties eventueel moeten komen en hier kun je je flaptekst op baseren. Ik weet dat het moeilijk is, maar vraag je bij ieder onderdeel van je verhaal af: is het wel origineel en pakkend? Dan is namelijk erg belangrijk als je je boek wil gaan uitgeven, volgens podcast I write better than I talk (zie voor meer tips van deze auteurs het lijstje hieronder). Het eerste hoofdstuk moet de lezer meteen vastgrijpen. Bonustip: maak een lijstje, beeld, woordweb, kaartje of iets van je personages waar je altijd op terug kunt vallen. Een duidelijk beeld van hun persoonlijkheid, maakt het makkelijker om ze onderscheidend te schrijven en dan kan de lezer zich makkelijker inleven. Daarnaast kun je inconsistenties voorkomen in hoe je het uiterlijk van je personages beschrijft. Herschrijftips van podcast I write better than I talkDeze podcast heb ik via de I write better than I talk Soundcloud geluisterd. Herschrijftips voor het begin van je verhaalBegint je verhaal met iemand die wakker wordt? Beschrijf je het weer? Geef je veel irrelevante informatie? Direct schrappen! Het begin van je verhaal moet origineel en pakkend zijn. Zorg dat het impact op je personage heeft of dat je de lezer meteen het verhaal in zuigt. Aan de andere kant: je wil ook niet krampachtig proberen alle clichés die er zijn te vermijden. Zorg voor balans. Welke clichés zijn er dan? De podcast noemt de volgende lijst en je kunt zelf kiezen of je bewust met deze clichés wilt spelen of niet: een liefdesdriehoek, ‘the chosen one’, donkere horrorscènes met bliksem, liefde op het eerste gezicht, spontaan superkrachten krijgen door een ingrijpende gebeurtenis of van een wezen, happy endings, verboden liefde, ‘hij is rijk/populair/knap en zij niet’, highschool drama, lovers to enemies of andersom, de identieke tweeling plottwist en ‘aan het einde is de plottwist aliens’. Over liefde gesproken, maak het geloofwaardig door schattige details, meeslepende emoties en ook strijd (niet alléén zoetsappigheid, niet alléén haat en nijd). Kies je voor One True Pairing (OTP) of juist niet? En: is een happy ever after wel echt nodig? Is het het beste dat je kunt bedenken of is het gemak? Wat zou het beste voor je personages zijn? Zorg ervoor dat als je een happy ending doet, je personages het echt verdiend hebben. Vermijd plottwists die uit het niets komen sowieso. Het is frustrerend voor de lezer als er geen mogelijkheid is dat ze het zelf hadden kunnen bedenken (zoals ineens aliens of een tweeling). Dan heeft de lezer geen connectie met het einde, omdat je er niet naartoe hebt kunnen leven. Laat kleine hints vallen, zodat heel oplettende lezers het einde zouden kunnen voorspellen. Naast cliché elementen kun je ook cliché woorden overmatig gebruiken. Een goede tip hierbij is om te zoeken op woorden als lachen, glimlachen, zeggen, fluisteren, met je ogen rollen en op je lippen bijten en te kijken hoeveel je daarvan kunt schrappen. Bonustip van mij: kijk ook naar woorden als ‘maar’, ‘als/wanneer’, ‘toen’, ‘ineens’, ‘plotseling’, ‘dus’, ‘weer’, ‘wel’ en ‘even’. Meer synoniemen voor onder andere dit soort woorden, meer beter (wanneer het woorden zijn die iedereen kent, schrijf geen boek waar mensen een woordenboek naast moeten houden).Herschrijftips voor ontwikkeling van je personagesGeef je personages goede en slechte eigenschappen en laat ze hierin een verandering doormaken. Geef ze een struggle en een doel. Zorg dat je personages herkenbaar, onderscheidend en likeable zijn (tenzij het bewust de bedoeling is om dat niet te doen). Denk aan onderscheidende stopwoordjes. Zelfs de smerigste slechteriken moeten één menselijke/redeemable quality hebben. Schrap personages die overbodig zijn. Writing with Jenna MoreciAuteur Jenna Moreci geeft veel interessante schrijftips (in het Engels) en de belangrijkste voor herschrijven heb ik hier op een rijtje gezet. Check het tempo van je verhaal: zijn spannende scènes traag en bevatten ze veel beschrijvingen of herhaling? Fix dat! Geen exposition, infodumps en te veel tell: laat je personage iets ervaren en maak het interessant en spannend. Ervaart je personage informatie niet zelf? Dan is het dus overbodig; show, don’t tell. Zeg dialogen hardop (met of zonder publiek) en check of het natuurlijk aanvoelt. Check ook, bijvoorbeeld met kleurmarkeringen, of alle personages in de scène bijdragen aan een gesprek. Gebruik zoeken en vervangen voor typefouten en voor woorden waarvan je weet dat je ze te vaak gebruikt. Passive voice checker is er volgens mij niet voor Nederlands, dus je zou je zin kunnen vertalen en een tool kunnen gebruiken of gebruik kunnen maken van de ‘door zombies’ vuistregel. Kun je een kloppende zin maken door er ‘door zombies’ aan toe te voegen? Dan is het een passieve zin. Hieronder een voorbeeld: Het boek werd opgetild door zombies > passief Ik tilde het boek op / De brunette tilde het boek op > actief, ‘door zombies’ past nietOverige herschrijftips die vaak terugkomen op het webLet op de lengte van je zinnen, varieer hierin. Schrap alles dat overbodig is: personages, scènes, zinnen, woorden, alles.Schrap reisscènes uit je verhaal als die niet van toegevoegde waarde zijn.Vermijd scènes waarin je personages alledaagse handelingen uitvoeren, tenzij het bijdraagt aan iemands persoonlijkheid bijvoorbeeld.Draag geen alinea’s op aan karakterbeschrijving, maar laat dat tussen neus en lippen door plaatsvinden.Hou tijdens het herschrijven het einddoel van je verhaal en personages in je hoofd. Zorg dat het begin van je boek en het einde logisch zijn, dat je de belofte vervult die je aan het begin doet.Let op de leesbaarheid van je tekst: witregels, alinea’s, inspringen, capslock of juist bold of italic, titels, tussentitels etc.(Tip van auteur Stan Kelder) Let op dat je consistent bent in je vertelperspectief en in welke tijd je schrijft.Let erop dat je wisselt tussen dingen beschrijven met verschillende zintuigen. Horen en zien ligt voor de hand, maar denk ook aan ruiken en voelen (en zelfs proeven).Probeer prologen te vermijden, omdat het vaak een informatiedump is waar lezers niet op zitten te wachten.Check of je niet te veel uitroeptekens gebruikt, want dan raken ze hun impact kwijt.Vermijd ‘En toen’ constructies, want dan klink je als een kleuter die over het weekend vertelt (En toen at ik een ijsje en toen gingen we naar het strand en toen waaide het hard en toen viel ik om en toen gingen we weer naar huis)Herschrijftip van mij (voor fantasy auteurs)Bonustip: iets dat ik zelf altijd vergeet is ‘zelfbedachte woorden’ eerst Googlen voordat je ze gaan gebruiken. Ik wist niet dat Pendar een woord is in een andere taal (de vertaling past toevallig heel goed bij de serie) en dat de naam Salvorian al een ras is dat in twee andere boeken heel minimaal voorkomt (al kan ik daar maar weinig informatie over vinden). Dus, voordat je iets afrond, check altijd even wat het internet vindt en of iemand anders niet toevallig precies dezelfde titel heeft gekozen als jij. Dat zou zonde zijn. SPELLCHECKJust, spellcheck. Ik gebruik hier diverse proeflezers voor, Grammarly en Word grammatica controle :) Samenvatting: wat herschrijf ik dus wanneer?Begin met je outline: lees je verhaal op hoofdstuk niveau en kijk welke grote veranderingen er nog moeten plaatsvinden. Check het tempo en de toegevoegde waarde van alle scènes. Schrappen!Check je personages, hun ontwikkeling en dialogen. Schrappen! Check je perspectief en in welke tijd je schrijft. Check of je verhaal clichés bevat, hoe pakkend je begin is en hoe verrassend en passend je einde is. Check je zinnen, woorden, leestekens en grammatica. Schrappen! Check de leesbaarheid van je verhaal: titels, tussenkopjes, lay-out. SPELLCHECK!PROEFLEZERS (mensen uit je doelgroep én mensen die echt verstand hebben van schrijver zoals editors, redactie en correctors)

De proeflezers werken hard aan De Legendes van Pendar - Deel 5: De Salvorian Vorst. Bekende proeflezers én nieuwe. Dat betekent dat nieuwe mensen de eerste vier delen ook lezen en een review schrijven! Supergaaf om er fans bij te hebben die staan te trappelen voor boek 5! De reviews van de eerste vier delen lees je hieronder. (De reviews zijn geschreven zodat ze apart van elkaar kunnen worden gelezen, dus ik heb ze iets herschreven om herhaling te voorkomen.)De Legendes van Pendar - Deel 1"De lijst met personages en de kaart vind ik erg handig. Ook is het fijn dat het verhaal gelijk begint, zonder ellenlange intro. Tijdens het verhaal zelf gebeurt er eigenlijk van alles. De personages vallen van het ene avontuur in het andere. Hierdoor wil je als lezer steeds sneller verder lezen. De schrijfstijl is prettig en vlot. De boeken die de schrijfster beschrijft in het verhaal komen overeen met de cover van haar eigen boeken en dat is wel een leuke toevoeging. De schrijfster weet tot op het einde de spanning erin te houden. Ze slaagt er in om het boek af te sluiten met een stuk waardoor je nieuwsgierig wordt naar deel 2."De Legendes van Pendar - Deel 2"In dit boek komen er nieuwe personages bij. We leren Emma kennen en als lezer vraag je je constant af welke rol zij speelt in het verhaal. Hoort ze bij de goeie of juist bij de slechteriken? Het tempo zit er weer goed in. De schrijfster geeft net genoeg uitleg om toch een beeld te kunnen vormen van het verhaal. Het blijft de ene wending na de andere nemen. Je gaat je afvragen wat de rol van het ziekenhuis is en wat die te maken heeft met de boeken. Ook in dit boek sluit de schrijfster af met een stukje waardoor je als lezer opnieuw nieuwsgierig wordt naar het volgende boek."De Legendes van Pendar - Deel 3"De samenvatting, nieuwe lay-out en illustraties zorgen ervoor dat het verhaal beter te begrijpen en makkelijker leesbaar is. De samenvatting maakt het mogelijk om de boeken los van elkaar te lezen. Persoonlijk zou ik dit niet aanraden omdat je dan wel wat achtergrondkennis mist. En dan mis je natuurlijk ook wel de avonturen die Jake en Juul ondertussen hebben meegemaakt. MAAR het is wel mogelijk.""Hier begint het verhaal bij Caleb en Lira. Ik vind dit persoonlijk wel jammer want ik wou graag het verhaal van Jake en Juul verder lezen.Caleb en Lira zitten in een faciliteit net als Jake en Juul in boek 1. Ook zij moeten ontsnappen. Ze worden gedwongen om dingen te doen waar ze niet achter staan om zo hun eigen leven te redden. Wanneer Lira gepromoveerd wordt komt er hulp uit een onverwachte hoek. Die persoon wil hen helpen ontsnappen. Maar wat zijn de beweegredenen van deze persoon? En kunnen ze deze persoon wel wel vertrouwen? Als lezer ben je nieuwsgierig naar welke rol Lira en Caleb spelen in het verhaal van Jake en Juul en hoe deze verhaallijnen zullen samenkomen. Als lezer weten we tot op dit punt nog steeds niet wie achter de proeven zit en wat de bedoeling hiervan is. Ook deel 3 sluit de schrijfster af met een cliffhanger waardoor ze ervoor zorgt dat je door wilt naar het volgende verhaal."De Legendes van Pendar - Deel 4"Wederom helpen de samenvatting, hoofdstuktitels, landkaart, illustraties, lijst personages en de lay-out, maar alsnog zou ik afraden dit boek te lezen zonder eerst de andere boeken gelezen te hebben. Dan mis je de voorgaande avonturen en de band die de personages hebben opgebouwd. En uiteraard de magie die in het ganse verhaal zit.""In dit deel van De Legendes van Pendar hebben de personages iets meer rust, maar al snel wordt het tempo van het verhaal weer opgeschroefd. Halverwege komt de spanning terug die we van de voorgaande boeken gewoon zijn. In dit boek komt het verhaal van Jake en Juul samen met de personages uit boek 3.""De schrijfster heeft een enorm grote fantasie en erg veel verschillende dingen verwerkt doorheen haar 4 boeken. Op sommige momenten moest ik wel eens teruglezen om te kijken of ik iets gemist had. Ik denk met de fantasie die deze schrijfster heeft, ze nog veel meer in haar mars heeft. En dan bedoel ik ook voor toekomstige boeken die niets met Jake en Juul te maken hebben."Blooswaardig toch?Nieuwsgierig naar De Legendes van Pendar?Ze zijn te koop bij Boekscout (als het goed is via het menu hier rechts) en je kun mijn Facebook, Instagram en YouTube accounts volgen voor updates!

Nina van Veen is een van de meest bijzondere auteurs die ik ondertussen ben tegengekomen. Ze is pas 14 jaar, schrijft pas twee jaar en heeft alsnog al (bijna) twee boeken uitgebracht! Hoe doet ze dit? Ze schrijft meerdere verhalen door elkaar en dat naast al het schoolwerk dat ze in het dagelijks leven doet. Haar ouders noemen haar niet voor niets een ‘intellectuele spons’. Haar schrijfproces bepaalt ze per dag: chaotisch, geordend, stil of juist met pianomuziek. Die muziek schrijft ze namelijk ook zelf! En dat past niet geheel toevallig perfect bij sommige scènes uit haar boeken ‘Het Rijk van de Sneeuwpanter’ en ‘Vosata deel 1 Het Kind van het Licht’. Naast school, schrijven en muziek leest Nina natuurlijk ook. Voornamelijk leest ze fantasy en scify en dan het liefst een echt boek, maar ze is ook een fanatieke e-book lezer. Verder heeft ze ook de covers voor haar eigen boeken helpen ontwerpen! Haar inspiratie haalt ze bijvoorbeeld uit haar liefde voor dieren, waddeneilanden, mythologie en planeten en dat kun je terugzien in de flaptekst van Vosata deel 1: In de Noordzee ligt een eiland genaamd Vosata. Op dat eiland hebben de inwoners het goed. Maar als je met de bliksemflitsen mee reist naar de onderkant van het eiland, zijn licht en duister in een continue strijd verwikkeld. Het zijn groepen dieren onder leiding van de zon, maan en planeten. Het duister groeit en hun leiders Marso en Venusa maken een plan om het licht voor altijd te doven. De dieren van het licht kiezen een mensenkind uit dat moet helpen in de strijd tegen het duister. Dit mensenkind is Mustle, een meisje van 12 jaar, dat het eiland van de ondergang moet redden.“Zelfs al is het nacht, de maan en sterren schijnen nog.”– Flaymix, leider van de dieren van het licht –Leuk om te weten: Mustle is deels gebaseerd op Nina zelf! Daarnaast, omdat het over een eiland met dieren gaat dat opgericht is door een wetenschapper, moest ik ook aan Animax van Mathilde de Graaf denken. Wanneer ik Vosata verhaal gelezen heb, zal ik een vergelijking uitwerken. Het Rijk van de Sneeuwpanter versus Vosata 1 Het Kind van het LichtIn dit boek zit nóg meer werk dan in Nina’s debuut, Het Rijk van de Sneeuwpanter. Ze heeft het wel 15 keer herschreven en zelf ook landkaarten ontworpen, want ze wist tijdens het schrijven al meteen dat dit een verhaal was dat uitgegeven moest gaan worden. Ze heeft ook haar best gedaan om er eastereggs en meerdere lagen in te stoppen. Die zal ik natuurlijk niet spoilen. Ook focust het naast dieren meer op mensen en hun nieuwsgierigheid, als je Nina’s debuut en Vosata deel 1 vergelijkt. Met welk van Nina’s personages zou ze niet overweg kunnen?In Vosata deel 1 Het Kind van het Licht zit een Octopus leidster die constant druk bezig is en vriendschap geen prioriteit vindt. Ze denkt niet dat dat personages echt gezellig zal zijn haha, maar misschien daardoor des te meer een goede leider? Dat ga ik meemaken wanneer ik Vosata lees… Nina’s tip voor auteurs: writersblock voorkomenZelfs heeft ze gelukkig nog niet echt last gehad van writersblock, maar alsnog werkt zij op een manier waarop ze denkt dat writersblock kan worden voorkomen of vermeden. Het is voor haar belangrijk om een verhaal volledig los te laten als het even niet wil lukken. Dan voorkom je dat je het schrijven gaat forceren. Even slapen of wandelen helpt voor haar op moeilijke momenten en dat is zeker een waardevolle tip! Wil jij de opname terugkijken? Natuurlijk zit in deze blog niet het volledige interview. Die kun je namelijk terugkijken op mijn Pendar YouTube kanaal! Vergeet ook niet Nina van Veen’s eigen website te bekijken voor meer updates en zodat je je kunt inschrijven voor haar Vosata promotiemail. Ook op haar Instagramprofiel deelt ze weetjes en bijvoorbeeld boekentrailers. Ga jij Vosata deel 1 lezen? Laat het me weten!

Heks van Vuur en Oorlog van S. Christina is nog niet zo lang uit, maar ik heb het bijna meteen besteld toen dat wel zo was. De cover trok mijn aandacht, de flaptekst intrigeerde me en toen ik gratis het eerste hoofdstuk mocht lezen, was ik echt om. Meer over wat ik precies van Heks van Vuur en Oorlog vond, vind je op Geekish.nl! Maar waarom is dit dan een boek waar ik lessen uit heb gehaald? De auteur is erg goed in het uitwerken van tijdssprongen en toevallig ben ik voor iemand aan het proeflezen die interesse heeft in tips daarover. Helaas had de auteur geen tijd voor een kort interview, dus ben ik zelf maar aan de slag gegaan. Tip 1: hoe schrijf je tijdssprongen die de aandacht vasthouden?Laat ik eerst een voorbeeld geven van wat een tijdssprong eigenlijk is. Het gaat namelijk om het begin van een nieuw hoofdstuk bijvoorbeeld, dat zich veel later afspeelt dat waar de lezer geëindigd is. Dus dan zou je iets kunnen zeggen als: Donderdagavond raakte ik gewond en maandag pas was ik helemaal geheeld. Dan is het aan de lezer zelf om de conclusie te trekken dat we nu dus bij maandag zijn aangekomen. Maar denk ook aan simpele dingen als:Een week later was het zover en de volgende avond barstte het gevecht pas echt los. EnNa een paar weken had ik mijn magische krachten eindelijk onder controle. EnDe weken die volgenden hield ik me bezig met nieuwe spreuken.EnNaarmate de dagen verstreken, ondervond ik hoe lastig het is om mijn vuisten te ontvlammen.Maar je kunt het ook ietsje moeilijker maken voor de lezer, door niet letterlijk het tijdselement te benoemen, zoals wanneer je een alinea eindigt in de avond en de volgende alinea begint met:Slaperig stond ik te wachten tot we samen naar school zouden fietsen. Dan trekt de lezer zelf de conclusie dat er dus een nacht voorbij is gegaan. Hetzelfde geldt voor:Voordat ik naar bed ging, oefende ik nog één laatste keer. Dan weet de lezer dat het avond is geworden, zonder dat je dat letterlijk gezegd hebt. En voor: Die nacht sliep ik beter dan ik in tijden heb gedaan. Denk ook aan:Voor het eerst sinds ik mijn krachten had ontdekt, had ik het gevoel dat ik ze onder controle had. Je kunt ook nog verder gaan en maanden noemen, zoals:In maart begon het pas weer écht licht te worden. En wanneer je verhaal zich aan het begin van het jaar afspeeld, kun je een hoofdstuk bijvoorbeeld beginnen met:Eindelijk was het zomervakantie!Dan sla je zo een halfjaar over. Tip 2: wat moet je dus niet doen?Probeer weg te blijven van 'deze dag ging heel snel', 'een week later', en 'de rest van de week gebeurde er niets', omdat je dan letterlijk tegen de lezer zegt: "Dit is niet interessant". Als je dat te vaak doet, gaat het irritatie opwekken. Probeer zeker ook af te wisselen met de voorbeelden die ik hierboven geef, dus niet vier keer achter elkaar 'ja en in de avond gebeurde er dit'. Tip 3: check, check, dubbelcheckControleer wanneer je verhaal af is (een eerste versie of wanneer je al helemaal tevreden bent, dat maakt niet uit) ieder begin van elke alinea even. Zo voorkom je dat je dus te vaak dezelfde tijdssprongen gebruikt hebt, maar het is sowieso een goeie, omdat er altijd afwisseling in moet zitten, ook als je geen tijdssprong gebruikt. Het gebruik van dezelfde woorden zie je vaak niet meer wanneer je aan het (her)schrijven bent, maar het wekt bij de lezer wel irritatie op. Bonustip: voorkom dat je iedere zin/alinea met dezelfde paar woorden begint. Pas vooral op 'ik'Tip 4: Hoe houd je er toch het tempo in met veel tijdssprongen?Als je veel gebruik maakt van tijddsprongen, dan is het als lezer moeilijk om in het verhaal te komen en om een band op te bouwen met je personages, omdat je dat letterlijk overslaat. Pas dus op dat er niet tussen iedere alinea een grote sprong zit. Ondanks dat er in weinig woorden veel tijd verstrijkt, gaat het tempo dan uit je verhaal. Het is lastig om een vuistregel te bedenken voor hoeveel sprongen je kunt toepassen per hoofdstuk, omdat dat natuurlijk voor ieder verhaal anders is. De enige tips die ik hierover kan geven, zijn wees er alert op en vraag feedback aan proeflezers. Ik raad aan om bijvoorbeeld scènes waarin mensen iets oefenen af en toe over te slaan, omdat er dan niet veel gebeurd TENZIJ je iets kunt schrijven dat impact heeft, zoals een ongeluk dat voor persoonlijke ontwikkeling zorgt bijvoorbeeld. Of een breakthrough die mensen meer zelfvertrouwen geeft. Hetzelfde geldt voor wanneer mensen veel reizen. Daar zijn tijdssprongen ook prima. Tip 5: En hoe zit het dan met decoratieve onderbrekingen?Ken je die prachtige tekeningen die terugkomen tussen sommige alinea's? Die geven ook aan dat er meer tijd verstrijkt dan gewoonlijk, meer dan een week bijvoorbeeld. Het is leuk om dat toe te voegen, omdat je je verhaal meer persoonlijkheid geeft en het tastbaar maakt, maar ook praktisch. Als de lezer eenmaal doorheeft hoeveel tijd er ongeveer verstrijkt bij zo'n decoratie, kun je ook impliciet gaan werken met tijdssprongen. Dus dan hoef je een alinea na een illustratie niet per se te beginnen met een tijdsbepaling zoals in de voorbeelden hierboven. De lezer snapt dan al dat er meer dan een week voorbij is gegaan. Op welke plekken je zo'n decoratie precies invoegt, is denk ik persoonlijk. Het is voor iedere schrijver anders, dus het maakt eigenlijk niet uit. Zorg alleen wel dat je voor jezelf een vuistregel bedenkt. Het moet logisch zijn, want de lezer moet het ook begrijpen. Kies dus voor een consistente hoeveelheid tijd die door een decoratie vervangen wordt. De voorbeelden die ik hierboven heb gegeven zijn niet één op één overgenomen uit Heks van Vuur en Oorlog. Maak jij al bewust gebruik van tijdssprongen?Ik zou deze tips graag aanvullen, dus feedback is altijd welkom!

Ik heb net voor het eerst in mijn leven Alice in Wonderland en Alice through the Looking Glass gelezen! En dat nadat ik alle films al minstens 3x gezien heb, moet je nagaan. Je kunt je dus wel voorstellen dat ik best hoge verwachtingen had en je voelt nu dus ook wel aankomen dat ik ietsje teleurgesteld ben. Meer daarover in de reviews die ik op Goodreads heb staan, maar vandaag wil ik het hebben over wat ik geleerd heb van deze boeken en van de schrijfstijl van Lewis Caroll die niet Lewis Caroll heet. Zijn schrijfstijl en verhaallijn hebben mijn wereld namelijk stiekem best wel op z’n kop gezet. 1. Dromen zijn bedrogMarco Borsato zei het al, maar laten we nog even iets dieper op deze oneliner ingaan. Ik gebruik zelf ook dromen als inspiratie voor mijn verhalen, maar ik krijg altijd feedback dat vooral die stukken moeilijk te volgen zijn. Dat is rete logisch, want dromen zijn niet te volgen! Alice zit in Spiegelland op een gegeven moment ineens in een trein die daarna in het niets oplost. HOEZO? Hoe komt ze erin en eruit en ook waarom? Tip één is dus dat je altijd moet zorgen dat iedereen de rode lijn in je verhaal kan volgen. Dromen gebruiken is prima, maar sla niet door (ja, ik heb het ook zeker tegen mezelf)! 2. Waar gaan we heen?Tip twee is daarom meteen: zorg dat je verhaal een rode lijn heeft, een doel, iets van persoonlijke ontwikkeling. Je wil als lezers ergens naartoe kunnen leven. Wat wil je hoofdpersonage bereiken in dit verhaal? Waarom? Je moet ALTIJD ergens een reden voor hebben. Scènes moeten invloed hebben op je verhaal! Anders kun je ze er net zo goed uit laten, toch? Zorg voor die stip op de horizon, iets om naar uit te kijken en iets om als lezer over na te kunnen denken. Dat houdt de aandacht vast. De identiteit van een slechterik? Of iemand een slechte gewoonte gaat overkomen? Of het stelletje bij elkaar komt? Juist.3. Gebruik je fantasieBen je al eens in Symbolica van de Efteling geweest? Nou die sfeer bedoel ik. Zo niet, dat is zeker een aanrader! Helemaal als je even geïnspireerd wil worden voor het schrijven van een goed fantasy verhaal. Anway, Niet-Lewis Caroll kijkt vanuit hele originele perspectieven naar alledaagse dingen. Speelkaarten en schaakstukken zijn in zijn wereld levende dingen. Spiegels zijn portalen. Dieren kunnen praten. Zelfs als je geen fantasy schrijf is het ontzettend waardevol om eens een andere hoed op te zetten om te kijken of je niet origineler kunt zijn dan je bent. Wat voor iets nieuws kan jij bedenken? Hoe kun je ergens helemaal jouw eigen draai aan geven? Zelfs als je verhaal al helemaal af is, probeer daar nog een keer goed bij stil te staan. Maar ook: aan wat voor regels houd jij je altijd die eigenlijk niet nodig zijn? Dagen van de week? Tijdsbesef? Wie bepaalt wat koud en warm heet? Groot of klein? Eetbaar of niet eetbaar? Waarom zouden dingen wel of niet tot leven kunnen komen? In jouw verhaal maak jij de regels. Vergeet dat nooit! 4. Gimme a break...Geef mensen in je verhaal tijd om op adem te komen. Hier heb ik mezelf ook schuldig aan gemaakt, dat er veel te veel tempo in zit. Niet-Lewis Caroll gebruikt er onder andere gedichtjes, rijmpjes en liedjes voor. Voor mijn smaak iets te vaak, maar verzin je eigen manier om mensen even ‘een break’ te geven. Ik stop er soms bijvoorbeeld een losstaand sprookje in, gewoon, voor de leuk. Een vraag aan jou: wat voor supertip heb jij als les vanuit een sprookje?Lees jij überhaupt sprookjes of helemaal niet? Wat voor lessen zijn uit dat soort verhalen te leren denk je? Heb jij nog een bruikbare tip? Laat het weten in de comments!

Eerder had ik al eens auteurtips gedeeld voor wanneer je een boekevent wil gaan organiseren, maar na een tweede ronde heb ik nog veel meer tips! Dit keer uit een heel andere hoek. De vorige tips gingen vooral over hoe jij jezelf kunt voorbereiden, maar wil je technical difficulties voorkomen? Dan moet je deze 5 tips hebben. Ben je benieuwd hoe het was om een online boekevent te houden? Dat lees je in dit Geekish artikel. De opname van het event zelf kun je op het Pendar YouTube kanaal terugkijken. Tip 1: bedenk hoe je online bij elkaar wilt komenIk heb tijdens mijn eerste en tweede boekevent beide gebruik gemaakt van Google Meet, omdat je dan met het programma zelf een opname kan maken. Dat werkt helaas niet altijd soepel. Je kunt ervoor kiezen om live te gaan op Facebook bijvoorbeeld of gewoon af te spreken in Skype of iets dergelijks. Bedenk eerst wat jij belangrijk vindt, wat zo’n programma echt moet kunnen, en ga dan vergelijken. Tip 2: bedenk of en hoe je het event wil gaan opnemenNatuurlijk kan niet iedereen naar jouw event komen op het moment dat het voor jou uitkomt. Ik raad dus sterk aan om te overwegen het event op te nemen. In Google Meet heb je daarvoor minstens één iemand nodig die een eigen website (domeinnaam) heeft en iemand met een creditcard. Dit heb je nodig om een GSuite account te maken. Reageer vooral hieronder als je een stappenplan wilt voor het maken van een GSuite account en het activeren dan de opnamefunctionaliteit. Die heb ik namelijk voor je klaarstaan!Heb je geen domeinnaam en/of creditcard? Dan kun je via Google Meet niet gratis je event opnemen. Dan kun je bijvoorbeeld gratis gebruik maken van https://obsproject.com/. Tip 3: bedenk of en hoe je goodies gaat weggeven Het hoeven geen dure prijzen te zijn, maar je zou boekenleggers, posters of een paperback weg kunnen geven bijvoorbeeld. Of een beveiligde PDF met een hoofdstuk erin ofzo. Bedenk wat leuks! Maar hoe ga je dat doen? Via e-mail of ga je dingen posten? Verstuur je alleen naar Nederland of ook naar België bijvoorbeeld? Wie gaat de verzendkosten betalen, jij of het publiek? Maak dat van tevoren duidelijk bekend! Dat scheelt teleurstelling en stress na het event. Tip 4: bedenk of en hoe je interactie gaat creëren tussen de deelnemers en de auteursGa je een Q&A doen? Of een pubquiz? Of beide? Wil je alleen vragen oplezen (uit de chat of die vooraf ingestuurd zijn) of wil je daadwerkelijk online met mensen praten? Wil je bijvoorbeeld gebruik maken van iets als Kahoot of gewoon een Google Forms? Pas op met gratis versies, want die willen nog wel eens (deelnemeraantal) beperkingen hebben. Zoek dit van tevoren dus goed uit! Tip 5: bedenk of en hoe je ondersteunend beeldmateriaal gaat gebruikenWil je illustraties, landkaarten of boekentrailers delen tijdens de presentatie? Ga jij je scherm delen of laat je ze fysiek voor de camera zien? Wil je automatisch dingen laten afspelen? Zorg dat je dit van tevoren duidelijk hebt en dat je dit allemaal hebt voorbereid. Maak presentaties, filmpjes (presentaties kun je exporteren naar MP4!) of leg spullen klaar voordat je live gaat. Supertip: probeer alles, ECHT ALLES, uit voordat het event begint. Ga niet een halfuur van tevoren proberen de opnamesoftware of je pubquiz te testen, want dat levert alleen maar stress op! Loop met de hele groep minstens een dag voor het event het hele programma na. Dan kun je bijvoorbeeld ook de timing oefenen wanneer iemand anders jouw dia’s deelt en doorklikt. Zo komt je event pas echt professioneel over!Heb jij nog tips? Of suggesties voor andere soort online events?Laat het weten in de comments! Ik ben van plan in januari misschien weer een event te organiseren, dus jouw input neem ik graag mee in de organisatie. Wanneer zou jij een online evenement voor geen goud willen missen? Ligt dat aan de auteurs of de goodies? Of iets heel anders? Let me know...

Dit is de ondertitel van Rise of Thera van Fleur Prince. Dat klinkt toch f*ucking badass? Natuurlijk wil ik de militaire powerchick interviewen die dit boek in maart 2020 heeft uitgebracht! Iemand die “Waarom doe ik het niet gewoon?” zegt tegen het leger in gaan, moet wel een goed verhaal hebben. Letterlijk en figuurlijk. Funfact: Fleur en ik zitten bij dezelfde uitgever en hebben elkaar (kwamen we achteraf achter) al eens ontmoet in 2018 toen we te horen kregen dat onze boeken uitgegeven gingen worden. Toen al trok haar dystopian verhaal meteen mijn aandacht...Hold your horses: waar gaat Rise of Thera over?De flaptekst kan je op de Boekscout pagina van Rise of Thera vinden, maar het is stiekem natuurlijk veel gaver als de auteur je zelf uitlegt waar dit Engelstalige boek over gaat! Spoiler: het wordt sowieso een duologie. Fleur werkt al aan een tweede boek in dezelfde serie :DSurprise: Thera speelt de hoofdpersoon en is ook (deels) zichtbaar op de kaft van het boek. Wanneer er een oorlog is uitgebroken tussen ‘supernaturals’ en mortals, vindt er een apocalips plaats en wordt Thera de hemel uit gestuurd door haar ouders (een engel en een duivel) om een leven op Aarde op te bouwen. Ze probeert eeuwenlang een klik te vinden met de ‘new mortals’, maar dat lukt pas wanneer ze onder andere Hector tegenkomt. Vanwege haar bijzondere band vraagt ze haar vader deze mortals in goden te veranderen, zodat de oude goden eindelijk rust hebben. Er breekt een nieuwe tijd aan waarin er wraak op Thera genomen wordt voor haar keuzes. Kan ze de druk aan? Will she rise to the occasion? Rewind: wanneer en waarom ben je begonnen met schrijven?“In 2014 ben ik ooit begonnen met het schrijven van fanfic voor Twilight en Batman onder andere, omdat ik een ander einde voor ogen zag dat ik zelf beter vond. Ik schrijf vanaf het begin af aan al in het Engels, omdat ik lang in het buitenland gewoond heb. Dat voelt als mijn moedertaal en daarin kan ik me veel beter uiten. Rise of Thera is het eerste echt originele verhaal dat ik ooit geschreven heb, maar niet meteen met als doel om het te gaan uitgeven.” “Rise of Thera is ooit begonnen als een soort strijd met mijn opa. Schrijven zit in de familie! Hij werkte aan een boek dat ik pas mocht lezen wanneer het af was en ik dacht ‘dat spel kan ik ook spelen, ik schrijf lekker een boek dat jij pas mag lezen wanneer het af is’. Zo gezegd zo gedaan. Het idee om het verhaal uit te geven is pas gekomen nadat ik echt een zomer geschreven heb en 200 bladzijden op papier had staan. Ik dacht: waar schrijf ik voor? Het is zonde als je een verhaal maakt dat stof gaat liggen verzamelen natuurlijk.”“Zelf schrijf ik graag Young Adult en dan met name fantasy. Waarschijnlijk komt dat omdat dat ook is wat ik het liefste lees. Twilight is mijn all time favorite, maar ik kan boeken van Stephen King ook waarderen, vooral zijn schrijfstijl. Hij zuigt je echt in het verhaal, zelfs als het heel eng is voor een bangerik als ik. Momenteel lees ik IT van King nadat ik de film met één oog dicht heb gekeken haha. Mijn inspiratie voor het schrijven komt dus wel echt meer bij boeken als Twilight, Good Omens, The Lightning Thief en Vampire Diaries vandaan.” Hoe werkt jouw schrijfproces dan?“Ik start gewoon met een hoofdstuk en dan gaat het vaak vanzelf, maar ik let wel op de persoonlijkheid van personages. Ik probeer ze meestal op echte mensen te baseren. Dat zorgt er naar mijn mening voor dat ze levendig worden en dat de logica altijd klopt. Niet dat iemand altijd chagrijnig is en dan ineens blij. Ik vind het ook het leukst om personages te schrijven die zich onderscheiden van de rest en uniek zijn. Ik schrijf dus niet per se gestructureerd, maar meer go with the flow.” “Helaas heb ik ook wel eens last gehad van writersblock. Voor Rise of Thera had ik tot en met hoofdstuk 8 van alles verzonnen, maar ik wist niet hoe het verder moest. Het verhaal was ook nog vrij chaotisch, een beetje van de hak op de tak. Toch vind ik het niet het moeilijkst om nieuwe dingen te bedenken, maar juist het herschrijven was voor mij echt een uitdaging. ‘Kill your darlings’, maar het is wel voor het beste. Lees vooral niet over deze twee schrijftips heen!“Daarom is mijn ultieme tip voor beginnende auteurs ook ga gewoon schrijven en laat je verhaal lopen zoals het goed voelt. Herschrijven en deleten komt daarna wel. Vraag je niet te vaak af waarom dingen gebeuren, want soms raak je met je eigen verhaal in de knoop als je te veel gaat proberen uit te leggen. Ik zit soms zo in mijn verhaal dat ik mijn personages wil vragen: ‘Nee, waarom doe je dit?!’ en dat krijgt het pas echt een eigen leven.”“Een tweede tip die ik zou willen geven is ga fantasy schrijven met veel supermatural wezens erin. Op die manier kan je je fantasie echt de vrije loop laten zonder dat alles helemaal hoeft te kloppen.”Herschrijven is denk ik voor iedereen moeilijk, maar waar heb je dan écht moeite mee?“Volgens mij heb ik het meeste moeite met het uitwerken van mijn plot. Ik heb feedback ontvangen dat het allemaal wat te snel ging. Achteraf zou ik dus misschien wat meer tijd genomen hebben om het einde van mijn boek te schrijven. Dat had ik beter kunnen uitwerken. Het is nu een enorme cliffhanger die ervoor zorgt dat ik een tweede boek moet gaan schrijven haha.”“Als ik aan een bekende schrijver tips zou mogen vragen, zou het aan J. K. Rowling zijn, omdat ik een magische wereld zou willen opbouwen net als zij. Het is echt knap hoe je van één zo’n boek toch een flinke serie weet te maken. Er is één overkoepelend verhaal waar echt goed over is nagedacht." En waar blink je dan in uit? “Ik ben goed in het bedenken en uitwerken van aparte situaties haha. Ik ben bijvoorbeeld heel trots op een scène die wat meer sexy is. Ook vind ik diversiteit heel belangrijk. Daarom staat Thera maar half op de cover, alleen haar achterkant, zodat iedereen zich in haar zou kunnen herkennen. Daarnaast heb ik expres aan mijn moeder gevraagd of ze een cover wilde maken die er echt als een wat kinderlijke tekening uitziet, omdat je dan als lezer de ruimte hebt om zelf een realistisch beeld te maken van de wereld en personages. Ik vind het zelf niet leuk als ik een boek lees waarin een foto op de cover alles al helemaal voor je invult. Hier heb ik dus echt over nagedacht en bewuste keuzes in gemaakt.” Oh wat gaat dat je moeder je cover heeft ontworpen! En hoe ben je dan aan de titel gekomen van Rise of Thera?“De serie is eigenlijk vernoemd naar de film ‘Rise of the Guardians’ haha. Dat vond ik zo indrukwekkend klinken dat ik er mee aan de haal ben gegaan.” Naast dat je de cover dus zelf heb geregeld, zag ik ook dat je boekentrailers gemaakt hebt?“Ja, klopt! Ik heb bijvoorbeeld een filmpje met mijn vrienden gemaakt (te vinden op de Rise of Thera Instagram) om het boek nog meer tot leven te wekken. Ik wilde toch op een manier een beeld schetsen van de personages in mijn boeken, juist omdat ik geen illustraties in mijn boeken heb. Mensen die dan liever hun eigen idee hebben over het uiterlijk kunnen dan gewoon kiezen de trailer niet te kijken, maar mensen die wel nieuwsgierig zijn hebben daar dan de mogelijkheid voor.” Als laatst: Met welk personage kan jij het best opschieten en met welke helemaal niet? “Hera denk ik. Ze is lief en meelevend, dus ik denk dat iedereen wel met haar kan opschieten. Aan de andere kant denk ik dat ik met alle andere personages ruzie zou maken haha. Ze zijn zeker interessant, juist omdat ze ‘broken’ zijn op een bepaalde manier en dat wil wel eens voor conflict zorgen. Als ik echt zou moeten kiezen, zou ik het minst goed op kunnen schieten met Lived. Hij is de grootste slechterik van de serie en gewoon niet goed wijs. Hij is gek en gruwelijk kwaadaardig zonder reden...”Met die spannende cliffhanger verwijs ik je graag doorNaar de Rise of Thera pagina waar je ook een gratis korte inkijk kan lezen.

Hoe gaaf is het als iemand naar aanleiding van één flaptekst gelijk je hele serie wil gaan lezen? Super trots deel ik hier de recensies van Jolanda van de gehele Pendar reeks. Spanning en magie zijn elementen die Jolanda onder andere erg kan waarderen en daar heet De Legendes van Pendar genoeg van! De Legendes van Pendar - Deel 1: 3,5/5 sterren"De Legendes van Pendar - Deel 1 is een spannend boek over een magische boekenwereld waarin boeken tot leven komen. De hoofdpersonages Jake en Juul zitten goed in elkaar. Juul vind ik het leukst. Het verhaal is af en toe wel verwarrend en chaotisch om te lezen en ik ben regelmatig de draad kwijt geweest. Richting het einde van het boek leek het soms alsof de volgorde van de hoofdstukken door elkaar liepen. Ondanks dat vond ik het een zeer boeiend boek en kijk ik uit naar het tweede deel."Het Sinistere Spel (Deel 2): 4,5/5 sterren"Na deel 1 te hebben gelezen, ben ik meteen begonnen met deel 2. Wederom word je direcht in het verhaal gezogen en het is hetlaas weer wat verwarrend in het begin. Gelukkig wordt het hoe verder je in het boek komt steeds spannender en zijn de personages goed op elkaar ingespeeld. Ze komen in verschillende moeilijke situaties terecht waardoor ze met elkaar moeten samenwerken om verder te komen. Er is een constante dreiging die de personages in de gaten houdt en dat maakt me erg nieuwsgierig. Ik kon het boek dan ook niet meer weg leggen en moest het wel een 8,5 / 4,5 ster geven! Op naar deel 3."De Noodlottige Nieuwkomer (Deel 3): 4,5/5 sterren "Ik vond de samenvatting in het begin van De Legendes van Pendar - Deel 3 erg handig. Het gaf me een momentje om mijn geheugen een beetje op te frissen. Ook maakt deze samenvatting de vorige 2 delen voor mij duidelijker.""Ik vond het boek in het begin even verwarrend. Het leek alsof je middenin een verhaal terechtkwam. Ook onmoet je een nieuwe hoofdpersoon. Ze leert door heftige situaties zichzelf kennen en ook hoe het er aan toe kan gaan in een vreselijke faciliteit. Deze wordt overigens goed weergegeven door de beeldende illustraties! De oude en nieuwe personages komen uiteindelijk mooi samen in het boek." "Ik zat helemaal in het verhaal, wilde het meteen uitlezen en ben er doorheen gevlogen. Het verhaal blijft goed hangen, dus kun je meteen door blijven lezen. Daarom zou ik dit deel van De Legendes van Pendar een 8 geven of 4,5 sterren." Het Onomkeerbare offer (Deel 4): 5/5 sterren“Deel 4 van De Legendes van Pendar heb ik bijna in één ruk uitgelezen. Het begon met een prettige samenvatting en maakte me steeds nieuwsgieriger naar hoe alles afloopt. Het speelt zich af in verschillende werelden, die op een fantasierijke manier zijn uitgewerkt. Ik wil ook wel in zo'n magische en fantasierijke wereld leven.”“Omdat Jake en zijn lotgenote Lira van de andere drie hoofdpersonen gescheiden worden, wisselt het verhaal steeds tussen de beide groepen, zodat de lezer telkens meer weet dan de personages. Dit werkt goed en verhoogt de spanning. Zodra de groepen weer herenigd zijn, barst de strijd pas echt los en toen kon ik het boek helemaal niet meer neerleggen. Daarom geef ik dit boek 5 sterren en als cijfer een 9. Hopelijk hoef ik niet te lang op deel 5 van De Legendes van Pendar te wachten!”

Review van De Legendes van Pendar door StephanieWaar gaat De Legendes van Pendar - Deel 1 over?Hieronder kun je niet de flaptekst, maar een samenvatting die Stephanie zelf geschreven heeft, lezen. "Het boek gaat over Jake en Juul. Beiden bijna 18 jaar en hebben een vreemde ontmoeting met een nog veel vreemdere organisatie. Ze worden gevangen genomen en er worden vreemde experimenten op hun gedaan. Waarna ze hun leven weer oppakken gaan ze met school naar een musuem maar ze besluiten in plaats van het museum naar de bibliotheek te gaan. Daar is hun ontmoeting met de magie en een wereld die ze niet kennen. Ze leren zichzelf ontdekken en gaan op een groots avontuur."Chaotisch, maar wel spannend"Onverwachts kwam dit boek op mijn pad. Mij deed het in eerste instantie denken aan de film "The Pagemaster" en daar was ik dol op! Ik zou het boek wel eerder als jeugd beschrijven dan als YA. Voor mij was het ook wat chaotisch en was ik zelf af en toe kwijt waar ik nu was. Verder was de tijdsloop is wat vaag. Verder een heerlijk boek met een spannend avontuur."Smaakt naar meer?Zeker! "Ik ben benieuwd of in deel 2 meer duidelijk wordt over de organisatie. En hoe ze de andere edelstenen weten te bemachtigen."Benieuwd naar de flaptekst?Het leven van Jake en Juul wordt verstoord door een onverwachte ontdekking die ze vlakbij hun huis doen. Dit zorgt ervoor dat ze in het vizier komen van een kwaadaardige organisatie die onder leiding staat van een mysterieus figuur met snode plannen.Wanneer Jake besluit te spijbelen tijdens een klassenuitje, belandt hij samen met Juul in een bibliotheek met wonderlijke boeken. De eigenaar van de bibliotheek openbaart aan hen een magische wereld. Nog voordat ze meer over de man te weten komen, slaat de organisatie toe en moeten Jake en Juul niet alleen vechten voor hun eigen leven, maar ook voor het voortbestaan van de magische wereld. Hulp en verraad komen uit onverwachte hoeken als het tweetal het mysterie van Pendar en hun eigen krachten steeds verder ontrafelt.

Hoe maak jij jouw product of dienst aantrekkelijk voor je doelgroep? Wat zorgt ervoor dat ze interesse gaan tonen in jou en wat je wil verkopen? Wat is jouw boodschap eigenlijk? Grijp voor een antwoord op deze vragen terug naar diverse P’s. De 4 P’s van marketingIn een eerdere blog waarin ik diverse keuzeprocessen op een rijtje zette, had ik het er al over: de 4 P’s van marketing. Plaats. Deze komt later ook nog aan bod. Product. Maak duidelijk WAT je precies verkoopt. Prijs. Hoeveel kost het? Gewoon, lekker transparant. Promotie. Wat maakt jouw product of dienst bijzonder? Ook hier ga ik later dieper op in. Tip 1: zorg dat je duidelijk en transparant bent over concrete dingen als wat je waar verkoopt voor hoeveel geld. Dat is altijd belangrijk. De 4 P’s van arbeidsmarktcommunicatieOndanks dat dit klinkt als iets waar je helemaal niets aan hebt, heb ik dit concept wat breder getrokken zodat het juist wél relevant is. Maar wie ben ik, bepaal lekker zelf of je hier wat aan hebt of niet. Persoonlijkheid Heb jij de concrete zaken op een rijtje? Dan is het tijd om zweverig te worden. Wie ben jij? Wat heb jij als persoon, merk of organisatie te bieden? Wat is je doel, je visie, je missie? Wees transparant en authentiek, VERMIJD CLICHÉS ALSJEBLIEFT. Meer tips hierover in dit Frankwatching artikel. PoremLaat je gezicht zien! Dat is herkenbaar en zo kom je menselijk over. Je maakt een keer een foutje of je bent een dagje down, geen drama. Dat mag ook. Niet alles hoeft perfect te zijn. Zorg dan mensen zich in je herkennen en dat ze met je mee kunnen leven. Nogmaals: transparant en authentiek, maar nu ook herkenbaarheid, want van jou is er maar eentje. PlaatsBen jij een lokale verkoper? Ik ben bijvoorbeeld een Haarlemse auteur. Dat klinkt niet heel spannend, maar er zijn zat boekenwinkels die graag een lokale auteur steunen naast iemand die overal in de winkels ligt. Haal dus voordeel uit je roots! Dit kan ook weer helpen in dat mensen zich in jou herkennen. ‘Oh die heeft op die middelbare school gezeten! Wat grappig, ik ook!’ Dat blijft echt wel plakken in iemands geheugen. ProjectWat draag jij bij aan de samenleving? Wat is het meest abstracte doel dat jij je kan bedenken? Ik verkoop fantasy boeken. Nou, daar ga ik de wereld niet mee redden, maar mijn verhaal is dat de dyslectie van mijn broertje me geïnspireerd heeft om boeken zó simpel te schrijven, dat zelfs hij het leuk vindt om te lezen. Korte zinnen, geen moeilijke woorden, alles zo veel mogelijk in het Nederlands. Kijk, dat klinkt al heel anders, toch? Ik heb de 4 P’s ietsje aangepast, zodat ze wat breder van toepassing zijn. Meer over deze alternatieve P’s vind je in de blog van Peter Boerman, waarin hij Personality, People, Places en Projects beschrijft. Tip 2: wat is jouw ultieme doel? Zorg dat je missie, visie, project, hoe je het wilt noemen, duidelijk naar voren komt in je communicatie. Het liefst met een lokale trigger en je gezicht erbij. Bonus tip: hoe zet jij een goede persoonlijkheid neer? De tips uit deze Frankwatching blog zet ik in het kort op een rijtje. Kies een van de duizend-en-één merkarchetypen die het best bij jouw persoonlijkheid passen en pak daarop door. Zorg dat je helder en uniform communiceert wat jij wil en wat jouw zweverige doel is. De 4 P’s van de B2B buyer journey van GartnerOok dit klinkt weer super abstract. Meer achtergrondinformatie vind je in deze Frankwatching blog. Toch heb je als simpele verkoper of als enthousiaste marketeer ook weer wat aan dit rijtje. Probleem. Maak mensen bewust van de wens of het probleem dat ze (nog niet) hebben. (Uit)pluizen. Natuurlijk gaat iedereen even rondneuzen om te kijken of ze hetzelfde ergens anders beter of goedkoper en het liefst beide kunnen krijgen. Zorg daarom dat je mensen eraan blijft herinneren dat jij bestaat en dat jij zeker in de top-3 overwegingen hoort! Peinzen. Dit is hét moment om te gaan overtuigen, want jij bent uiteraard de beste. Wat onderscheidt jou van anderen? (Uit)pikken. Dit is een Nederlands woord, ik heb het opgezocht. Nu wordt de keuze daadwerkelijk gemaakt en moet je zoveel mogelijk je best doen om mensen het gevoel te geven dat ze iets bereikt hebben en dat je nog veel meer te bieden hebt. Dit is geen afsluiting, maar juist een uitnodiging om nog meer bij jou te komen halen. Maak van klanten loyale mensen!Tip 3: zet alvast een logische gedachtegang uiteen voor je doelgroep. Dus: dit is je probleem, dit is waarom ik de oplossing ben, dit is waarom ik beter kan helpen dan alle andere mensen en dit is waarom je dingen bij mij moet blijven halen.Bonus tips: een lesje psychologie! Check vooral ook deze Frankwachting blog. AnchoringMensen gaan sowieso vergelijken, dus help ze een handje! Als jij meerdere producten of diensten verkoopt, zet ze dan naast elkaar zodat mensen al het gevoel hebben dat ze hebben vergeleken. Dan is de kans dat ze verder kijken minder groot en zijn ze meteen veel zekerder over hun keuze. Wat Anchoring zelf precies inhoudt, is dat je een referentiekader neerzet. Begin dus met je duurste product, zodat de rest veeeeeel goedkoper overkomt. Ohja, korting! Helpt ook. RisicovermijdingWat voor drempels kun jij weghalen en welke garanties kun je geven? Heb je tijdgevoelige aanbiedingen of zeldzame producten? Onder risicovermijding valt namelijk ook het gevoel van een aanbieding mislopen en daarna meer moeten betalen (meer betalen is 'geld verliezen'). Dus maak urgent die handel!Nostalgie spreekt voor zichtFresh start effectWanneer mensen vastgeroest zitten in verouderde routines, zou jij zomaar de oplossing kunnen zijn waar ze naar verlangen. Weg met het oude gedoe en kom maar op met iets nieuws. Dit is natuurlijk wel vrij specifiek, dus context is alles!HumorMaak je een foutje? Maak het herkenbaar (ja ik gleed dus uit want dweilen kan ik niet, dat is zoooo ik) en probeer er een grappige twist aan te geven. Erken dat er wat fout ging en overdrijf niet te veel. Vaak werkt dat wel, als je het een beetje charmant speelt. Tip 4: help mensen op weg met vergelijken (je prijzen, je verhaal én je garanties). Bonustip: zorg altijd dat je tekst goed leesbaar is. Titels en tussenkopjes, geen spel- of typefouten, alinea’s van een stuk of vijf regels, opsommingen, beeldmateriaal, etc. Conclusie: even alle tips op een rijtje1. Wees duidelijk, transparant en concreet.2. Draag uit wat jij voor toegevoegde waarde hebt voor de samenleving. 3. Denk met je doelgroep mee en help ze op weg. 4. Maak jouw verhaal makkelijk te vergelijken (en zorg dat jij natuurlijk de winnaar bent). Belangrijk: leesbaarheid van je teksten!

Ben jij benieuwd hoe je sneller kunt groeien met Instagram? Of wil je weten waarom je überhaupt aan een bookstagram account zou moeten beginnen? Lees hier dan YA auteur Stan Kelder’s ervaringen en neem een kijkje op zijn eigen Instagram account! Wanneer ben je precies begonnen met Instagram en waarom? “Ik ben op 17 mei 2020 begonnen, omdat andere auteurs me hebben geïnspireerd. Het leek me leuk om foto’s te delen van boeken en om een beeld te krijgen van het lezerspubliek. Nu ik eind september zelf een boek ga uitbrengen komt het wel mooi van pas dat ik zoveel volgers heb, maar dat was niet mijn insteek in de eerste instantie.”Wat waren toen je verwachtingen? “Destijds had ik totaal geen verwachtingen, van volgers of van mijn bereik. Ik had gedacht dat ik niet zo heel veel volgers zou krijgen en zelfs als ik veel volgers zou verzamelen, dacht ik dat het heel lang zou duren. Omdat ik nog niet zo bekend was met Instagram, kon ik ook niet inschatten hoeveel interactie het zou opleveren. Ik was echt verrast met het resultaat! Nu ben ik echt blij dat ik eraan begonnen ben.” Wat valt je dan op wanneer je toen en nu (september 2020) vergelijkt? “De community en de interactie heeft me echt positief verbaasd. Ik had ook nooit verwacht het magische aantal van tweeduizend volgers te bereiken of de interactie te hebben die ik heb. Ik wil mijn feed nog gaan perfectioneren, maar voor nu beleef ik er in ieder geval veel plezier aan. Het is juist gaaf om te kijken hoe andere auteurs hun feed opmaken. Het moet niet te veel tijd gaan kosten, maar ik haal wel voldoening uit alle leuke reacties.” Gebruik je jouw account voor ‘voor de leuk’ of ook echt als marketingmiddel? “Tegenwoordig een beetje van beiden. Het leukste vind ik dat je makkelijk met mensen in contact kunt komen die ook van boeken houden. Zo heb ik auteur ontmoet als Jennifer Wagemans zelf, Claudia Boon, J. R. Vermeulen, Annemiek Steur en auteurs die hun boeken (hopelijk!) nog gaan uitbrengen. Wanneer mijn boek er eenmaal is (24 september!) ga ik natuurlijk wel een leuke winactie op poten zetten, maar ik wil vooral mijn liefde voor boeken blijven delen. Ik heb ook geen goed uitgedacht thema of een planning, omdat ik het op gevoel doe. Ik zorg alleen dat ik onthullingen in verschillende stadia indeel. Een voorbeeld daarvan is de reveal van de titel of die van de cover van mijn boek: Overleef me dan - Project LIE.” Werk je ook met stories en IGTV?"Ik doe zeker aan stories. Soms plaats ik daar wat andere content in dan boeken. Zo vind ik het erg leuk om ook foto's van eten en onze huisdieren te plaatsen. IGTV doe ik niet, omdat ik te verlegen ben voor video’s haha. In de toekomst wil ik wel mee gaan doen aan online events voor de camera (hou mijn profiel in de gaten! @bookstagram_stankelder), dus dat gaat zeker spannend worden."Je bent in een korte tijd enorm gegroeid in aantal volgers. Heb je tips voor mensen die ook graag snel willen groeien? Er is niet echt één magische formule om heel snel veel volgers te krijgen. Wel heb ik gemerkt dat wanneer je eenmaal in een bepaalde flow zit, het heel hard kan gaan. Mensen ontdekken dan dat jij een leuke bookstagram account hebt, en via via wordt je dan weer gevolgd door steeds meer mensen. De enige tips die ik kan geven, zijn: Het kan helpen om zelf veel accounts te volgen. Een deel van die mensen zullen je dan terug gaan volgen. Je kunt ook bepaalde hashtags volgen zoals #dutchbookstagrammers of volgers van vrienden volgen. Dat heb ik ook weleens gedaan. Ik ben ook schuldig aan het volgen van ongeveer vijftig account op één dag. Oeps. Nog een laatste tip is het doen van giveaways, en dan is het meestal goed om een giveaway te houden ter viering van iets. Bijvoorbeeld bij 100, 500 of 1000 volgers. Dit brengt je bookstagram account positief onder de aandacht. Wil jij meer van Stan lezen? Volg dan vooral zijn Instagram account, bekijk Stan’s website en werp een blik op de flaptekst van zijn eerste boek: Overleef me dan - Project Lie!Het is 2090 en Juno wil niets liever dan een normaal leven leiden. Dan breekt er een wereldoorlog uit. Juno kan niemand meer vertrouwen, behalve haar beste vriendinnen Carly en Lily. Zij bewandelen hun eigen weg in de oorlog, en ze raken dan ook van elkaar gescheiden. Juno heeft een nare ervaring in de verhoorkamer van het Syndicaat overleefd. Ze weet nu dat ze een bijzonder medisch geval is, maar het regime weet dat ook. Het Syndicaat wil Juno gebruiken voor hun eigen krankzinnige project. Alleen Nessa weet wat er precies met Juno aan de hand is. Ineens verschijnt ze voor Juno’s neus... Wat weet Nessa van Juno’s bijzondere gave? Zal Juno ooit haar vriendinnen weerzien? En wat is project LIE?24 september kan jij Overleef me dan bestellen. Gaat deze YA dystopian thriller bij jou op de leeslijst? Waarom wel of niet?